به زعم کارشناسان اقتصاد درمان سال پیش رو سال سخت معیشت درمان است هشدارها متوجه این موضوع است که اگر سیاست گذاران و تصمیم گیران هر چه سریع تر فکر اساسی برای مقابله با خطراتی که امنیت سیستم سلامت کشور را نشانه گرفته است، نکنند باید منتظر تبعات سنگین برخی سیاست گذرای ها در حوزه درمان کشور باشیم. یکی از این سیاست گذاری ها مربوط به نظام تعیین تعرفه خدمات سلامت و الگوی محاسبه دستمزد پزشکان است.

فرمان تعرفه گذاری خدمات پزشکی اگرچه در دست دولت و هیات وزیران است و سه بازیگردان اصلی آن یعنی شورای عالی بیمه سلامت  در نقش تعیین کننده تعرفه ها، سازمان برنامه و بودجه در نقش تائید کننده و در نهایت دولت که نقش تصویب تعرفه ها را دارد، حلقه اصلی تصمیم گیران تعرفه خدمات سلامت هستند اما به نظر می رسد حلقه ای که بیشتر  اعضای آن در جایگاه خریداران خدمات پزشکی هستند نسبت به احصا قیمت تمام شده خدمات واقعی پزشکی و به بیان دیگر عدم تناسب تعرفه های پزشکی با بهای تمام شده خدمات درک درستی ندارند. این در حالی است که درهیچ کشوری و در هیچ صنفی خریدار خدمت، نرخ و تعرفه خدمت را تعیین نمی کند اما در ایران، دولت سالها است که فرمان تعیین تعرفه ها را از جامعه پزشکی گرفته ودر این باره شورایی تعیین و تائید کننده است که اکثریت اعضای آن منصوبات دولت و نمایندگان سازمان های بیمه گر هستند. در سوی دیگر این ماجرا با افزایش هجمه های رسانه ای علیه جامعه پزشکی تا صحبت از تعرفه پزشکان می شود همه نگاه ها روی نرخ ویزیت پزشکان متمرکز می شود این در حالی است که نه تنها جامعه پزشکی تاکید دارند که فشار تعرفه‌های پزشکی باید از دوش مردم برداشته شود بلکه این بیمه‌ها هستند باید طبق رسالت واقعی شان وارد میدان شوند. در واقع با یک حساب سرانگشتی ساده مشخص می شود که در جزء حرفه ای تعرفه خدمات پزشکی تنها درصد اندکی به ویزیت خود پزشک باز می گردد و مابقی آن صرف جز فنی مطب گردانی، بیمارستان ها و هتلینگ و ... می شود البته در بخش دولتی درصد جز حرفه ای هم کامل به پزشک پرداخت نمی شود و همان رقم ناچیز هم با تاخیر چند ماهه ها بیمه ها به دست پزشکان می رسد و با این رویه پزشکان در بخش دولتی عملابه کارمندان بی جیره و مواجب تبدیل شده اند. پس با این تفاسیر نه تنها باید کم کم نگران خروج اعضای هیات علمی از بخش دولتی نیزباشیم بلکه پزشکان جوان هم تمایلی برای ادامه کارهای درمانی ندارند.

با این همه مطابق مصوب هیات وزیران تعرفه های پزشکی با عدد 25% درصد به تصويب رسيده و حالا سؤال جامعه پزشکی اين است كه اين رقم بر اساس کدام نظركارشناسي به تصویب رسیده است؟ گروهی که برای تعیین تعرفه تصمیم گیری می کنند با کدام فرمول به عدد 25 درصد رسیده اند؟در حالی که نظر شوراي عالي بيمه سلامت ، سازمان نظام پزشکی و  صاحب‌نظران، لحاظ نشده است. تا کجای کار می‌توان انتظار داشت تا خدمت بر اساس سوگند پزشکی باشد و آیا تورم شامل حال پزشکان نمی‌شود؟ به اعتقاد رئیس کل و اعضای شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور اگر ویزیت پزشکان در ذیل این فرمول و مصوبه اخیر دولت محاسبه شود نه تنها تعداد ورودی های رشته پزشکی کم و دانشجویان انصرافی زیاد می شود بلکه بسیاری از پزشکان عمومی و حتی برخی تخصص های پزشکی به جای طبابت گرایش شان به حوزه زیبایی بیش از پیش خواهد شد و چه بسا کم کم دامنه مهاجرت در پی مشکلات بی‌شمار در حوزه بهداشت و درمان و بی‌توجهی به وضعیت معیشت پزشکان جوان و اغلب رشته های تخصص های پزشکی به این حوزه هم کشیده شده و جامعه پزشکی کشور به دلیل شرایط معیشتی و  رفاهی رفتن را به ماندن ترجیح می دهند.

اما جدیدترین واکنش نسبت به تعرفه های پر حرف و حدیث سلامت در سال 1402 مربوط به دکتر محمد رئیس زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور است. وی گفته است؛ پیامدهای ابلاغ تعرفه با درصدی كمتر از 40%(مصوب شورای عالی بیمه سلامت) موجب سوق پيدا کردن جريان سالم جامعه پزشكي به سمت ناسالم، زير ميزي و بی نظمی و همچنین پدیده مهاجرت و عدم تمايل پزشكان به ادامه تحصيل در رشته‌هاي بالینی و نهایتاً منجر به كمبود نيروهاي متخصص در كشور شده و نهايتاً دولت و مردم متضرر خواهد شد. اما این فقط اعضای جامعه پزشکی کشور نیست که روزهایشان با ارائه تعرفه های خدمات سلامت 1402، رنگ نگرانی گرفته حتی برخی اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم این روزها به صف منتقدان مصوبه هیات وزیران و نرخ تعیین شده برای تعرفه های پزشکی ملحق شده‌اند.

-نرخ تعرفه های مصوب دولت با منطق جور در نمی آید

"همایون سامه یح نجف آبادی"، عضو کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی در واکنش به نرخ تعرفه های پزشکی مصوب دولت به خبرنگار اداره کل روابط عمومی سازمان نظام پزشکی کشور گفت: الان حقوق یک کارگر ساده در کشور مطابق مصوبه مجلس شورای اسلامی 27 درصد افزایش داشته است البته در این مورد کارگران نسبت به افزایش 27 درصدی حقوق شان ناراضی هستند. یعنی افزایش تعرفه یک پزشک عمومی یا متخصص(البته من هیچ حرفی از بعد انسانیت و رتبه نمی زنم) که حدود 10 تا 13 سال درس می خواند، بی خوابی می کشد و در دوران رزیدنتی به شدت تحت فشار است و وقت و عمرش را صرف تحصیل در رشته پزشکی می کند، باید کمتر از یک کارگر معمولی باشد؟

دکتر سامه یح در ادامه افزود: واقعیت تعرفه های پزشکی مصوب هیات دولت با منطق جور در نمی آید ما چندین بار اعلام کرده ایم که ارزش کار پزشک را باید ارج بنهیم تا بتوانیم این سرمایه ها را در کشور حفظ کنیم.

وی با اشاره به افزایش مهاجرت پزشکان به دلیل دستمزدهای پایین نیز اظهار داشت: مهاجرت در بین پزشکان افزایش بسیار چشمگیری داشته و دلیل اصلی آن هم بحث دستمزدها است. البته در این میان نباید نگاه مان به سمت پزشکانی باشد که از شهرت و اعتبار خاصی در شهر محل زندگی شان برخوردار اند و درآمد بسیار بالایی هم دارند بلکه باید به این نکته توجه داشت که درآمد اغلب پزشکان متخصص و عمومی به ویژه در مراکز استان ها به دلیل افزایش تعداد پزشک به شدت کاهش پیدا کرده و درآمد این دسته از پزشکان مطابق شان و مقام پزشک در کشور نیست.

این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی با تاکید بر توجه به مطالبات به حق جامعه پزشکی گفت: نارضایتی در مورد دستمزد باعث ایجاد فساد می شود که البته ضرر آن هم بیشتر است.

 دکتر سامه یح در پاسخ به این سوال که چه راهکاری برای متعادل سازي اعداد جدول ذيل تعرفه وجود دارد؟ عنوان کرد: یک طرف این مسئله پزشکان و طرف دیگر آن بیمه ها هستند افزایش تعرفه پزشک به تبع فشار مضاعفی روی دوش بیمه ها می گذارد بحث بودجه و توانایی بازپرداخت بیمه ها هم مهم است. در حال حاضر بیمه ها در بازپرداخت خدمات دارویی نیز مشکل پیدا کرده اند بنابراین با توجه به مسائل اقتصادی کشور باید از چند وجه به این مسئله نگاه کنیم ولی بخاطر اینکه بیمه توانایی پرداخت ندارد نباید پزشکان بخش خصوصی و حتی دولتی را تحت فشار قرار دهیم و بگوییم شما تعرفه را کمتر بگیرید تا بیمه ها بتوانند نرخ پوشش بیمه ای خدمات پزشکی و ویزیت را پرداخت کنند.

وی گفت: ما امیدواریم مشکلات اقتصادی کشور هر چه سریع تر برطرف شود و هر کسی به حق واقعی اش در مورد گرفتن دستمزد برسد.

دکتر سامه یح درباره آسیب تعرفه های پزشکی مصوب هیات دولت و سوق دادن پزشکان به حوزه زیبایی نیز بیان داشت: حدود 30 سال پیش در مناطق محروم طرح ام را گذرانده ام آن زمان اغلب پزشکان مناطق محروم پزشکان پاکستانی و هندی بودند بعدها باافزایش ظرفیت پزشکی این مسئله جبران شد و به تبع آن نیاز به پزشکان خارجی به صفر رسید ما نباید کاری کنیم که به آن دوران برگردیم چون میزان دستمزدی که به پزشکان خارجی داده می شود طبیعتا بسیار بیشتر از پزشکان ایرانی خواهد بود.

 این عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی گفت: آقای دکتر "عباس روح الامینی" با عنوان رابط بین کمیسیون بهداشت با مجلس شورای اسلامی در مورد مسائل سازمان نظام پزشکی حساسیت ویژه ای دارند و تمامی مشکلات مربوط به داخل سازمان نظام پزشکی کشور را به داخل کمیسیون بهداشت مجلس ارجاع می دهند بنابراین سازمان نظام پزشکی کشور می تواند ازطریق رابط مجلس شورای اسلامی نظرات و مطالبات شان را به سمع و نظر نمایندگان مجلس برساند.

وی در ادامه اظهار داشت: مطمئنا روسای سازمان نظام پزشکی به کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی دعوت می شوند و در مورد تعرفه های پزشکی بحث می شود تا به راهکار خوبی برسند.

دکتر سامه یح تاکید کرد که به نظر می رسد پیگیری ها و نامه نگاری سازمان نظام پزشکی از طریق مجلس شورای اسلامی منجربه تشکیل جلسه می شود و این جلسات تاثیرگذار است امیدواریم نظر سایر نماینده ها موافق نظر رئیس کل سازمان نظام پزشکی کشور باشد تا به نتیجه برسیم.البته به احتمال قوی رئیس بیمه سلامت، معاون درمان و دیگر دست اندرکارتان تاثیر گذار در این جلسه حضور خواهند داشت چنانچه نظر کمیسیون بهداشت مجلس متعادل سازی یا اصلاح اعداد جدول تعرفه باشد معمولا دولت هم با نظر مجلس شورای اسلامی همسو و همراه است.

نویسنده: فریبا خان احمدی