فرایند نسخهنویسی الکترونیک، که اخیراً راهاندازی و اجرای آن ضروری شده است، در زمینهی حفظ محرمانگی اطلاعات پزشکی بیماران مشکلاتی جدی دارد و باعث نگرانی جامعه پزشکی شده است.
متن این نامه به شرح زیر است
جناب آقای دکتر محمد رییسزاده
رییس کل محترم سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
با سلام و احترام،
همان طور که مستحضرید، یکی از وظایف اصلی سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران «حفظ و حمایت از حقوق بیماران» است که به صراحت در قالب بند ۴ مادهی ٢ قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران قید و بر آن تأکید شده است. همچنین، مستحضرید که رازداری پزشکی و حفظ محرمانگی اطلاعات بیماران یکی از اصول خدشهناپذیر در اخلاق حرفهای پزشکی است؛ و هر گونه خلل در آن، و به ویژه نقض سیستماتیک و ساختاری محرمانگی بیماران خلاف اصول اخلاق حرفهای است و علاوه بر آسیب به بیماران، در زمینهی ارتباط بیماران با نظام سلامت و درمان تبعات منفی بسیار جدی خواهد داشت.
فرایند نسخهنویسی الکترونیک، که اخیراً راهاندازی و اجرای آن ضروری شده است، در زمینهی حفظ محرمانگی اطلاعات پزشکی بیماران مشکلاتی جدی دارد و باعث نگرانی جامعه پزشکی شده است. از جملهی این مشکلات عدم محدودیت و سطحبندی دسترسی به اطلاعات شهروندان، عدم رعایت مسایل فنی در امنیت اطلاعات در فرایندها و نرمافزارهای واسطهای که به این اطلاعات دسترسی دارند، عدم تعریف پروتکلهای روشن در زمینهی نظارت بر دسترسی به اطلاعات و ردیابی دسترسیهای نالازم، عدم تبیین حقوق بیماران در حفظ محرمانگی اطلاعات پزشکی و نحوهی اقدام در مواردی که این حق آنان نقض شده باشد، عدم توجیه کافی کاربرانی که به این اطلاعات دسترسی دارند در زمینهی پیامدهای قانونی نقض رازداری و دسترسی نالازم به اطلاعات اشخاص، و نیز نقصهای تکنیکی بسیار جدی در زمینهی حفظ امنیت اطلاعات و احتمال بالای هک شدن سیستم است.
با توجه به این موارد، در حال حاضر و به طور بالفعل امکان دسترسی نالازم به اطلاعات بیماران و عدم رعایت محرمانگی اطلاعات بیماران وجود دارد، و به طور بالقوه نیز احتمال بالایی برای هک شدن سیستم و دسترسی غیرقانونی به این اطلاعات و افشای آن و سوءاستفاده برعلیه شهروندان وجود دارد. طبیعتاً این شرایط بر اعتماد شهروندان به نظام سلامت اثر منفی خواهد داشت و حتی میتواند منجر به عدم احساس امنیت برای مراجعه به نظام سلامت، و مانعی جدی در برابر مراجعه و درمان افراد شود که قطعاً اثرات منفی جدی بر سلامت جامعه خواهد داشت.
بدین وسیله از جنابعالی درخواست میشود به عنوان ریاست سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، با بهکارگیری تمام ظرفیت حقوقی سازمان و نیز مذاکره با مسؤولان نهادهای قانونی مرتبط در سه قوه برای رفع مشکلات مشکلات موجود اقدام فرمایید. در این راستا موارد زیر لازم به نظر میرسد:
١. اطلاعرسانی رسمی و درخواست قانونی از ریاست محترم قوهی قضاییه و دادستان محترم کل کشور برای ورود به موضوع و اقدام عاجل برای پیشگیری از وقوع جرایم مربوط
٢. استعلام نظر نهادهای نظارتی و انتظامی مربوط (از جمله پلیس فتا) در خصوص میزان رعایت استانداردهای امنیتی لازم در سیستم فعلی برای حفظ اطلاعات بیماران و درخواست اقدامات لازم
٣. اقدامات قانونی لازم برای تبیین مسؤولیت قانونی طراحان و مجریان سیستم فعلی در قبال افشای اطلاعات بیماران طبق مادهی ۶۴٨ قانون مجازات اسلامی
۴. استعلام نظر مجلس شورای اسلامی در خصوص عدم رعایت شرایط صریح مذکور در مادهی ٧۴ قانون برنامهی ششم توسعه برای اجرای سیستم نسخهنویسی الکترونیک (از جمله حفظ حریم خصوصی، محرمانه بودن دادهها و با اولویت شروع برنامه پزشک خانواده و نظام ارجاع)
ادامهی شرایط فعلی از سویی منجر به نقض حقوق بیماران میشود و از سوی دیگر و در صورت عدم تبیین مسؤولیت قانونی سازمانهای بیمه و مجریان طرح فعلی، در موارد افشای اطلاعات بیماران، به غلط، مسؤولیت نقایص سیستم فعلی که بر همکاران پزشک تحمیل شده است نیز بر دوش آنان گذاشته خواهد داشت و شاهد تبعات قانونی متعدد برای آنان خواهیم بود که حتی در کوتاهمدت و میانمدت نیز بر ارایهی خدمات تأثیر منفی خواهد داشت.
پیشاپیش از اقدامات قاطع و سریع و عاجلی که در این زمینه خواهید داشت سپاسگزارم.
با احترام مجدد،
دکتر سیدمؤید علویان
رییس هیأت مدیرهی نظام پزشکی تهران بزرگ