مدیر کارخانههای دارویی اکتوور درباره تمام این ابهامات مبنی بر صادرات واکسن اسپوتنیک از ایران به خارج از کشور و البته زمان نهایی تحویل واکسنهای روسی توضیحاتی به همشهری داد و گفت: خط تولید ما اوایل تیر رونمایی شد، اما ما باید تأییدیه گامالیای روسیه را میگرفتیم و عرضه نهایی واکسن هم مراحل خودش را دار
رضا مستوفی، مدیر کارخانههای دارویی اکتوور درباره تمام این ابهامات مبنی بر صادرات واکسن اسپوتنیک از ایران به خارج از کشور و البته زمان نهایی تحویل واکسنهای روسی توضیحاتی به همشهری میدهد. او میگوید: «خط تولید ما اوایل تیر رونمایی شد، اما ما باید تأییدیه گامالیای روسیه را میگرفتیم و عرضه نهایی واکسن هم مراحل خودش را دارد. از زمان ارسال واکسنهای تولیدی تا تأیید آن حدود یکماه و نیم گذشت و ما در نهایت ۲هفته پیش این تأییدیه را گرفتیم. پس از آن پرونده را تکمیل کرده، به وزارت بهداشت فرستادیم و حالا پاسخ آن را هم گرفتهایم.»
بهگفته او، هماکنون، نواقص و ایرادات گرفته شده، در حال برطرف شدن است تا مدارک دوباره تا اواسط این هفته فرستاده شود. با تأیید نهایی و صدور مجوز از سوی سازمان غذا و دارو، احتمالا بچ ۲میلیونی واکسنهای اسپوتنیکلایت از مهر در اختیار وزارت بهداشت قرار خواهد گرفت. مستوفی اظهارنظرهای مطرح شده از سهمخواهی دولت روسیه و صادرات واکسن تولید ایران به خارج را مباحثی بیهوده میداند و توضیح میدهد: «این مسائل را تکذیب میکنم، نهتنها واکسن که هیچ داروی تولید شده در ایران در وضعیت اضطراری، صادر نمیشود. جز یک محموله، آن هم به تعداد کم که برای آزمایش به کشور روسیه ارسال کردیم دیگر هیچ صادراتی از واکسن تولیدی اکتوور انجام نشده است. ما بارها اعلام کردهایم که تمام واکسنهای تولیدی در ایران مصرف داخلی خواهد داشت؛ مگر اینکه در بازه زمانی چند سال آینده نیاز ما به واکسنها مرتفع شده باشد و آن زمان هم با مجوز وزارت بهداشت امکان صادرات خواهیم داشت.»
تصمیمگیرنده وزارت بهداشت است
بهگفته او، شرکت اکتوور، تنها تولیدکننده است و تصمیمگیری درباره واکسن برعهده وزارت بهداشت و دولت است. این فعال حوزه دارو در پاسخ به این سؤال که واکسنهای تولید شده در شرکت دارویی اکتوور تامینکننده تعهد ۶۰میلیون دوزی واکسن اسپوتنیک از سوی روسیه به ایران است، توضیح میدهد: «تاجایی که اطلاع دارم تولیدکننده اسپوتنیک از هر جایی که ظرفیت اضافه داشته این واکسنها را تامین میکند. اما چنین چیزی در قرارداد ما نیست. ما سایت تولید هستیم و ظرفیت تولید هر دو نوع واکسن اسپوتنیکوی و لایت را داشتیم، اما تولید نوع دوم سریعتر انجام میشد و ما هم تمرکزمان را بر تولید این واکسن گذاشتیم.
البته ما هم میتوانیم جزئی از قرارداد و تامینکننده همان واکسنها باشیم، اما در اینباره نه تصمیمگیرنده هستیم و نه قیمتگذار. حتی در مسائل مبادلاتی هم دخالتی نداریم. تمام واکسنها به محض تولید به وزارت بهداشت ایران تحویل میشود و دولت طبق قراردادی که با کشور روسیه دارد، درباره مبادلات مالی این واکسنها تصمیم میگیرد.» مستوفی در ادامه تأکید کرد: «این شرکت، از هیچجا حمایت نشد و همزمان با ما چندین شرکت ایرانی دیگر هم با گامالیا قرارداد مشابه امضا کردند، اما ما تنها شرکتی بودیم که این تجهیزات را داخل ایران داشتیم و کار تولید را آغاز کردیم. کشور روسیه بهصورت انحصاری با کسی کار نمیکند و کشوری مثل هند بهصورت همزمان با چندین شرکت طرف قرارداد هستند. علاوه بر این نزدیک به ۱۰۰شرکت در دنیا در تولید این واکسن فعال هستند؛ به همین دلیل و با وجود قراردادهایی که دیگر شرکتهای ایرانی با گامالیا بستهاند، احتمال افزایش شرکتهای تولیدکننده اسپوتنیک در ایران وجود دارد.»
او درباره تفاوت ۲واکسن اسپوتنیکوی و لایت هم توضیح میدهد: «اسپوتنیکلایت دوز اول اسپوتنیکوی است. روسها زمانی که در ابتدا روی این واکسن کار میکردند ۲نوع ویروس را انتخاب کردند تا کارایی واکسن را افزایش دهند، اما پس از مدتی متوجه شدند که با تزریق یک دوز اسپوتنیکلایت بالای ۸۰درصد موارد ابتلا کاهش پیدا میکند و از مرگومیر هم جلوگیری میشود؛ مثل واکسن جانسوناند جانسون در آمریکا. در نتیجه بحث تولید این واکسن بهصورت تکدوز مطرح شد و ما هم با توجه به اینکه ظرفیت بالاتری برای تولید این واکسن داشتیم و از سوی دیگر با توجه به شرایط فعلی کشور و نیاز به واکسینه شدن هر چه سریعتر تمام گروههای سنی، تولید اسپوتنیکلایت را در اولویت قرار دادیم.»