مدیرپژوهشی سازمان نظام پزشکی در یادداشتی با اشاره به این که گام نخست آموزشی در اپیدمی‌ها تمرکز بر امور بهداشتی بوده چون پیشگیری بسیار مهمتر از درمان است ؛ گفت: اما در این امر نباید به چند دستورالعمل اکتفا کرد بلکه باید محتویات متفاوتی برای سنین، مشاغل و گروه‌های در خطر مختلف جداگانه تهیه شود.
به گزارش اداره کل روابط عمومی ، دکتر حسن رودگری مدیر پژوهشی سازمان نظام پزشکی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در یادداشتی آورده است:در دوران گسترش سریع بیماری و در حال حاضر کووید۱۹ منابع اطلاعات حیاتی وجود دارد که می‌تواند بر سرنوشت پاندمی و شدت همه‌گیری مؤثر باشد. منابع اطلاعات باید برای گروه‌های مختلف مهیا باشد که می‌توان این گروه‌ها را به ژورنالیست‌ها و اهالی رسانه، جامعه عمومی (شامل خانه‌داران، شاغلان حِرف مختلف، کارفرمایان، مستخدمین و غیره)، کودکان و آنهایی که با تأمین و مدیریت مالی سروکار دارند، تقسیم کرد.
درخصوص ژورنالیست‌ها اصل آزادی بیان (البته با قبول مسئولیت خبر) بسیار مهم و کلیدی است چون گاهی اطلاعات باید بدون ملاحظات سیاسی که متغیر هستند به مردم برسد، کمااینکه خطای سیاستمداران حتی در کشورهای پیشرفته‌ای چون انگلستان و امریکا بارز بوده و مسلماً در ایران نیز بدون مصداق نیست. شفافیت، عامه فهم بودن و قابل انتقال و انتشار بودن محتوا در ژورنالیسم بهداشتی درمانی بسیار مهم است. اما سؤال اینجاست که ژورنالیست‌ها اطلاعات صحیح و قابل اعتماد را باید از کجا تهیه کنند.
آیا رسانه‌های ما چیزی به نام Covid19 Newsletter دارند یا بخش ثابتی برای اخبار کووید۱۹؟ چون چنین بخشی خود مسئولیت‌آور بوده و جریده را ملزم به داشتن کارگروه تخصصی می‌کند. به‌نظر می‌رسد جای چنین بخشی در تمامی جراید خالی است و اکثراً موردی و منفعل عمل می‌کنند و تحت تأثیر جو عمومی به تکثیر اخبار یکدیگر با ادبیات متفاوت می‌پردازند.
بنابراین آموزش از طریق جراید (چه کاغذی و چه دیجیتال و مجازی) تا به‌حال به لحاظ ساختارمندی، پویایی، پایداری و استمرار هدفمند ضعیف بوده است و مردم چندان بهره درستی از آموزش از طریق مدیاهای رسمی نبرده‌اند. لذا تمایلشان به منابع بی‌اساس مجازی بیشتر شده و متأسفانه اخبار و اطلاعات ناقص یا غلط دریافت می‌کنند و حتی قربانی سودجویی‌های رسانه‌ای می‌شوند.
در حال حاضر USAID، IREX و DATA Leads مجموعاً با هم هندبوک برای ژورنالیست‌ها در زمینه پوشش اپیدمی کروناویروس تهیه کرده‌اند که یحتمل جامعه رسانه‌ای ما از آن بی‌خبر و بی‌بهره‌اند. در این هندبوک استراتژی‌های خبررسانی، نحوه جمله‌بندی و چگونگی بررسی صحت منابع و نهایتاً روش اجرا و انتشار خبر به بحث گذاشته شده است.
در همین رابطه IREX کمک می‌کند تا مردم بتوانند اطلاعات فالس (اشتباه و گمراه‌کننده) را تشخیص داده و منابع معتبر را برای سؤالات خود بیابند.
البته سازمان نظام پزشکی نیز برای جامعه تخصصی پزشکی یک صفحه علمی بنا کرده تا در اکثر زمینه‌های مهم مربوط به امور پزشکی مطلب قابل اعتماد تهیه کنند و یا در یک حرکت خودجوش تعدادی از پزشکان متعهد و دلسوز با هدایت عضوی از سازمان نظام پزشکی یک صفحه بزرگ و پرطرفدار برای عموم مردم ایجاد کرده‌اند که موفق شده به سؤالات بسیاری در فضای مجازی پاسخ دهد و از ارجاعات بی‌مورد به مراکز درمانی پیشگیری کند و در عین حال آموزش‌های مفید و عامه فهم ارائه دهد.
به‌طور عام متأسفانه می‌توان گفت که آنچه تا به‌حال به‌عنوان آموزش ارائه شده مکفی نبوده و نتوانسته از ارجاع مردم به منابع غیرمعتبر بخصوص در فضای مجازی پیشگیری کند و یک اینفودمی بزرگ درخصوص کووید وجود دارد که گاهی خطرناک است. به نظر می‌رسد دستگاه‌های نظارتی، البته نه از باب مچ‌گیری بلکه برای نظارت بر نحوه صحیح برنامه‌ریزی و اجرا، باید به بررسی منابع مالی هزینه شده و میزان تأثیر آموزش‌های تهیه شده توسط کلیه دستگاه‌های مسئول بپردازند.
آموزش باید مرتبط، مستمر، پویا، رسا، با حداقل حجم و حداکثر اطلاعات مفید ارائه شود. به‌نظر می‌رسد هنوز در مورد کووید۱۹ در کل جهان سطح مطلوبی از آموزش وجود ندارد هرچند برخی کشورهای جهان اول هزینه‌های سنگینی برای آن می‌پردازند و حتی موفق هم بوده‌اند.
گام نخست آموزشی در اپیدمی‌ها تمرکز بر امور بهداشتی است چون پیشگیری بسیار مهمتر از درمان است اما در این امر نباید به چند دستورالعمل اکتفا کرد بلکه باید محتویات متفاوتی برای سنین، مشاغل و گروه‌های در خطر مختلف جداگانه تهیه شود. البته بسیار مهم است که راهکارهایی اندیشیده شود که این آموزش‌ها به‌درستی به آن گروه‌ها منتقل شده و مهمتر اینکه فهمیده شده و از آن مهمتر اینکه به‌کار گرفته شود. الان چند دستگاه متولی آموزش می‌توانند موفقیت خود در این سه مرحله را برای دستگاه‌های نظارتی تشریح کنند؟
صد البته اقدامات زیاد و بعضاً مفیدی صورت گرفته و قصد از این گفتار نادیده گرفتن تلاش ارزشمند این دستگاه‌ها نیست بلکه قصد بررسی میزان اثرگذاری و اطمینان از صحت آموزش‌هاست.
مردم هنوز به‌طور واضح به منابع معتبر یا دسترسی ندارند و یا اعتمادشان جلب نشده که هر دو نشانه ضعف در استراتژی و تاکتیک است. فصای مجازی هنوز تحت اختیار مسئولان اصلی آموزش عمومی نیست. فضاهای شهری و بیلبوردها هنوز به قدر کافی اطلاعات به‌روز و مهم انتشار نمی‌دهند و در چند شعار کلیشه‌ای بهداشتی باقی مانده‌اند و با مشکلات روز مربوط به کووید۱۹ همراه نیستند.
صدا و سیما با آن توان بودجه‌ای و تجهیزاتی عظیم باید تا الان یک کانال سیما و یا حداقل یک ایستگاه رادیو مخصوص کووید۱۹ به‌طور موقت تأسیس می‌کرد که کاملاً و ۲۴ ساعته برنامه خبری و آموزشی و معرفی منابع معتبر اطلاعات را ارائه می‌داد.
وزارت بهداشت نیز هنوز نتوانسته درخصوص کووید۱۹ وارد خانه‌ها، موبایل‌ها و دستگاه‌های رسانه‌ای مردم شود و یک ارتباط دوجانبه برقرار کند. مثلاً چه تعداد پادکست کرونایی توسط آموزشگران این عرصه که صلاحیت علمی این کار را دارند به زبان سن‌ها، مشاغل و حتی اقوام مختلف کشور تهیه شده است؟
البته دوباره تأکید می‌کنم که تلاش‌های انجام شده و زحمات عزیزان در دستگاه‌های مختلف قابل تقدیر و ارزشمند است اما از طرفی باید بدانیم بین محتوای آموزشی و تبلیغ و نشر دستورالعمل‌ها فرق وجود دارد. آموزش بازوی اصلی مبارزه با بیماری‌ها در هر زمان و مکانی و موقعیتی است و البته باید برای هر زمان و مکان و موقعیتی هم جداگانه طراحی و اجرا شود. پیشنهاد می‌کنم برای افزایش کیفیت و کمیت آموزش‌های مرتبط با کووید۱۹ بهتر است کمیته مشترک آموزشی تشکیل و در صدا و سیما مستقر شود و مدیریت آن بر‌عهده افراد صاحبنام و متخصصان آموزش باشد. این کمیته از نمایندگان دستگاه‌های مسئول آموزش تشکیل شده و بودجه جداگانه‌ای داشته و ترجیحاً نماینده رئیس جمهوری مسئول این کمیته باشد. البته در خصوص نحوه تشکیل، دستور کار و جزئیات تخصصی آن، عزیزان صاحبنظر بحث بهتری می‌توانند بکنند.
انتهای پیام