به گزارش روابط عمومی سازمان به نقل از گروه تاره های پژوهشی معاونت آموزشی و پژوهشی سازمان:

🔹فیلم‌ها در حقیقت اشتراک تجارب فرهنگی که در مقاطعی از تاریخ به مبحث اپیدمی و پاندمی بیماری‌های عفونی نیز ورود کردند و صحنه‌های ماندگاری از ترس، امید و سرایت بیماری را به تصویر کشیدند. 

🔹یک‌ مطالعه گذشته‌نگر با جستجوی ۱۶۳ واژه در Internet Movie Database (IMDb.com) در سال ۲۰۲۰ به بررسی اینگونه فیلم‌ها در تاریخ سینما پرداخت. در مجموع ۳۷۳ فیلم یافت شد که ۱۴۱ (۳۸/۱٪)  اپیدمی و یا پاندمی بیماری انسانی را نشان می‌داد. در این بین ۸۰ فیلم تِم فرهنگی داشتند که مورد مرور قرار گرفتند. 

🔸از بین ۹ فیلم نسبتا قدیمی (۱۹۱۴-۱۹۵۷) هشت مورد به قهرمانی‌های مشاغل پزشکی پرداختند که از جمله آن Green Light در سال ۱۹۳۷ به ساختن واکسن علیه یک بیماری تب‌دار، The Painted Veil در سال ۱۹۳۴ به ایثارگری یک پزشک در جنگ با وبا که به قیمت ازدواجش تمام می‌شود، Arrowsmith در سال ۱۹۳۱ و Rains Came در سال ۱۹۳۹ به تلاش پزشکانی می‌پردازد که بر علیه طاعون جنگیدند و کشته شدند‌. چنین تِم‌های قهرمانانه تا دهه ۱۹۵۰ ادامه داشت که نهایتا فیلم Panic in the streets تولید سال ۱۹۵۰ جایزه اسکار را برد. این فیلم در مورد طاعون در نیواورلئان است.

🔸پس از ورود اسپوتنیک به فضا در سال ۱۹۵۷ تدریجا این فیلم‌ها به سمت سوژه میکروب‌های خطرناک فضایی رفت همانند فیلم Space Master X-7 در سال ۱۹۵۷ و یا Angry Red Planet در سال ۱۹۵۹ که درباره بازگشت فضانوردان آلوده به عفونت خطرناک از مریخ هستند. اثر ترس‌آلود چنین تصوراتی باعث شد تا سال ۱۹۷۰ فضانوردان برگشتی از فضا را ۳ هفته قرنطینه می‌کردند. 

🔸۱۶ فیلم در دهه ۶۰ و ۷۰ با تِم اپیدمی همراه با افزایش تب حمایت از اکولوژی ساخته شد که برای اولین بار نابودی تکنولوژی و زندگی پس از آن را نمایش می‌دادند همانند Beyond the time carrier در سال ۱۹۶۰ یا The last man on earth  در سال ۱۹۶۴ و یا The Omega Man در سال ۱۹۷۱. در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ تنها یک دوجین فیلم با تِم اپیدمی بیماری عفونی ساخته شد که برای اولین بار پاندمی HIV جزو داستان بود همانند Longtime Companion و  Common Threads در سال  ۱۹۸۹ و یا Philadelphia در سال ۱۹۹۳. 

🔸در ۲۹ فیلم از ۸۰ فیلم بررسی شده انسان پس از ابتلا به موجودی دیگر Zombies تبدیل می‌شد که باید برای حفظ جامعه نابودش می‌کردند. در این فیلم‌ها از دست رفتن انسانیت ترسناکتر از از دست رفتن جان تصور می‌شود. از معروفترین آنها Day of the dead در سال ۱۹۸۵ است. 

🔸در این بین فیلم‌هایی نیز به اپیدمی و بیماری‌های عفونی به چشم سلاح بیولژیک نگریسته همانند Countblast در سال ۱۹۴۸ که در مورد نازیسم و سلاح بیولژیک است. پس از آن تقریبا هر ده سال یک فیلم از سلاح بیولژیک تولید شده که در ۴ فیلم از ناتوانی انسان  در کنترل میکروبی که برای مصارف طبی تحقیق می‌شده سخن می‌گوید که از جمله آن I am legend و Planet of the Apes است. 

🔸در ۲۰ فیلم نیز به اعتمادناپدیری و فساد حکومت در تحقیقات عیر انسانی و ایجاد بیماری می‌پردازد مثلا در The Satan Bug محصول ۱۹۶۵ و یا The Alpha Incident  در سال ۱۹۷۸ و یا Warning Sign در سال ۱۹۸۵ و یا Resident Evil در محصول ۲۰۱۶. 

🔸بدنامی مردم یا Stigmatisation داستان ۱۹ فیلم است که از دهه ۴۰ شروع و بخصوص برخی انسان‌ها را مسوول شیوع بیماری جلوه می‌دهد همانند Monsieur Vincent در سال ۱۹۴۷ و یا V for Vendetta در سال ۲۰۰۵. 

🔹نکته جالب اینکه در ماه اول شیوع کووید-۱۹ فیلم Contagion محصول ۲۰۱۱ در راس فیلم‌های دانلود شده از iTunes  قرار گرفت همان فیلمی که در انتها منجر به تولید موفقیت آمیز واکسن می‌شود. 

🔺نتیجه می‌گیریم سینما علاوه بر حفظ داستان‌های روایی با ریشه عمدتا واقعی می‌تواند وسیله آموزشی و انتقال پیام در زمان بین اپیدمی‌ها بوده و بستر آماده‌ای برای درک علل اپیدمی، عوارض آن و گسترش راه‌های مقابله با آن باشد. همه می‌دانیم که اپیدمی‌ها جدید نیستند و باز هم در آینده اتفاق می‌افتند. از جانب دیگر مرور این تاریخچه کمک می‌کند تا تصورات مردم که بر رفتارشان اثر دارد بهتر درک گردد بخصوی پدیده ایتیگماتیزیشن و پنهان نمودن بیماری توسط مبتلایان در زمان اپیدمی.

✍️دکتر حسن رودگری
دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

کارگروه تازه‌های علمی کرونا
سازمان نظام پزشکی کشور

منبع: 
JAMA 24/April/2020
PMID: 32329765

📝کانال تگرامی تازه های پژوهشی