دکتر علی شکوری راد، رادیولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در یاداشتی که در روزنامه شرق هفتم شهریور منتشر کرد به نکات مهمی اشاره کرده است در ادامه این نوشتار تقدیم می شود:

مطالبه نصب کارتخوان در مطب پزشکان موضوع غریبی نبود و اگر از ابتدا نسبت به آن حساسیت نشان داده نمی شد، همانطور که در بسیاری از مطب‌ها وجود داشت، می‌شد بدون حاشیه در مطب هایی که نصب نشده بود نیز نصب شود. اما برخی واکنش ها توسط بخشی از پزشکان موجب داغ شدن موضوع در فضای افکار عمومی شد و برخی جریانات هم آن را بل گرفتند و دستمایه کنایه و تخریب قرار دادند. این واکنش های اعتراضی از سه جنبه بود. یکی اجباری و تحمیلی بودن، دوم تبعیض آمیز بودن این اجبار و سوم گره خوردن آن به پرداخت مالیات.

معترضین می‌گفتند کارتخوان خوب است اما نباید کسی را مجبور به کاری کرد که از نظر قانون الزامی ندارد و اگر نصب کارتخوان خوب است و این کار  را می‌خواهید اجباری کنید، همه صنوف را ملزم کنید. چرا فقط ما پزشکان؟  و نهایتاً اینکه شما با طرح اینچنینی الزام نصب کارتخوان در مطب پزشکان، تلویحاً دارید پزشکان را متهم به فرار از دادن مالیات می کنید و این توهین به جامعه پزشکی است. و این در حالیست که پزشکان رسماً مالیات خود را تمام و کمال پرداخت می‌کنند و اگر استثناء وجود داشته باشد، نباید به خاطر آن یک صنف شریف را متهم کرد.

این نکته را نباید از نظر دور داشت که گارد و حالت تدافعی پزشکان در مقابل الزام نصب کارتخوان، پیامد سخنان، تصمیمات و رفتار آمرانه و گاه پرخاشگرانه وزیر سابق بهداشت و درمان و نیز یکی دو مورد سخنان رئیس جمهور در این سیاق، بود. شاید اگر آن پس زمینه وجود نداشت، موضوع نصب کارتخوان نیز این مقدار موضوعیت نمی یافت و موجب واکنش نمی شد.

 از همان ابتدا روشن بود که زیرپای پزشکانی که در برابر نصب کارتخوان موضع می گیرند سفت نیست. با این حال وقتی شورای نگهبان الزام نصب کارتخوان را برای همه صنوف رد کرد یک فرجه‌ای پیدا شد و موضوع قدری فروکش کرد تا اینکه دولت این الزام را برای پزشکان در لایحه بودجه قرار داد، مجلس آن را تصویب و شورای نگهبان تایید کرد. وقتی موضوع تبدیل به قانون شد، سازمان امور مالیاتی به صورت جدی‌تری مبادرت به اجرای آن کرد. پس از آن بود که همان واکنش ها با شدت بیشتری از جانب برخی پزشکان ادامه یافت. این واکنش‌ها به شدتی بود که آن دسته از پزشکان که این نوع واکنش را نادرست و بی فایده می دانستند، برای اینکه متهم نشوند که پشت صنف خود را خالی کرده اند، ترجیح دادند سکوت کنند. این نوع واکنش در برابر نصب کارتخوان در جایی تصمیم گیری نشده بود اما به صورت یک فرایند هیجانی فزاینده تبدیل به گفتمان غالب در بین پزشکان شد. تا جایی که وقتی سازمان نظام پزشکی در تعامل با سازمان امور مالیاتی و در شیوه اجرای قانون بیانیه مشترک صادر کردند، نظام پزشکی برخی شهرستان‌ها رسماً بیانیه داده و نظام پزشکی مرکز را که نماینده صنف پزشکان تلقی می شود، تخطئه کرده و اعلام کردند از نصب کارتخوان سر باز خواهند زد!

نصب کارتخوان کار بدی نبود و مخالفت با الزام و حتی الزام تبعیض آمیز به آن نباید این مقدار حیثیتی می‌شد. این هم روشن است که مالیات دین شهروندان و پرداخت آن وظیفه است. هیچ شهروندی نباید به خاطر اینکه شهروند دیگری مالیات خود را درست و شفاف نمی پردازد از  پرداخت مالیات خود طفره برود و یا پرداخت خود را منوط به اخذ مالیات از دیگران کند. بلکه در یک جامعه نرمال همه باید در پرداخت مالیات پیشقدم شده و دیگران را نیز ترغیب و تشویق به پرداخت آن کنند.

 مالیات درآمد پزشکان در مراکز دولتی و عمومی و بیمارستان ها خود به خود کسر و به حساب خزانه واریز می شود. در این مورد همه چیز شفاف است. آنچه محل مناقشه است، درآمد پزشکان در مطب‌ها و بعضاً مواردی است که خارج از حد تعرفه حاصل می شود. این موارد هرچند عمومیت ندارد، اما به هر حال شفاف نیست. دولت خواسته است با نصب کارتخوان متصل به سامانه مالیاتی کشور این موارد را شفاف و مالیات مربوطه را بر اساس قانون اخذ نماید. به هر حال چه با تعرفه های قانونی و چه خارج از تعرفه، وقتی درآمدی کسب می‌شود باید مالیات آن توسط مؤدی پرداخت و توسط سازمان امور مالیاتی اخذ شود. سازمان امور مالیاتی می‌گوید درآمد چه قانونی، چه غیرقانونی(خارج از تعرفه)؛ هر درآمدی هست باید مالیات آن پرداخت شود. به نظر من این حرف غیرمنطقی نیست.

اینجانب وقتی موضوع را همین مقدار ساده می دیدم در جمع های خصوصی تذکر می دادم این اشتباه است که پزشکان در برابر موضوع ساده «لازم و مفید بودن نصب کارتخوان در جهت تسهیل کار مراجعین و شفاف نمودن درآمدها و در نتیجه پرداخت مالیات آن» موضع منفی بگیرند، چرا که به راحتی نزد افکار عمومی محکوم و منفعل می شوند. همچنین اگر موضوعی ولو بد یا غلط، تبدیل به قانون شده است و این قانون ولو تبعیض آمیز در ذات خودش و بدون مقایسه با دیگران بلااشکال است، نباید و نمی توان در برابر اجرای آن مقاومت کرد. با توجه به این نکات، لازم بود که پزشکان خودشان بر نصب کارتخوان و پرداخت شفاف مالیات تأکید کرده و اعلام می‌کردند که «ما پزشکان در این کار پیش‌قدم می‌شویم تا الگوی دیگران باشیم» و پس از این اعلام به دولت توصیه می کردند، این رویه را در مورد سایر صنوف نیز اجرا کند و خودشان هم در فرهنگ سازی شفافیت درآمد و پرداخت مالیات و ترغیب سایر صنوف به آن جدیت می‌کردند.

باید به این نکته توجه می‌شد که موضوع نصب کاتخوان در مطب‌ها یک «پوست خربزه» زیر پای پزشکان است. نباید اجازه داده می‌شد پزشکان که همواره دارای اعتبار اجتماعی بسیار بالایی در مقایسه با اقشار مختلف و سایر گروه های مرجع اجتماعی بوده اند، در نزد افکار عمومی تنزل رتبه بیابند. برای اینکه اینگونه نشود این چالش را که دارای چنین فرآیندی است، باید به سرعت متوقف کنند. نباید اجازه داده ‌شود در هر محفل و مجلسی این فرصت فراهم بشود که کسانی علیه پزشکان علی‌العموم صحبت و آنان را هجو کنند.

متاسفانه آن فرایند هیجانی فزاینده اجازه نداد به موقع این مباحث مطرح و از آنچه این روزها شاهدش هستیم جلوگیری شود. اکنون نتیجه این چالش بی مورد و بی حاصل در گوشه رینگ قرار گرفتن پزشکان در این موضوع شده و تلخی آن را آحاد جامعه پزشکی حس کرده و اکنون رنجیده و نگرانند. البته به نظر می رسد، کسانی نیز از این وضعیت خرسندند و بر آتش آن می دمند.

 علاوه بر این و با دقت نظر، اخیراً چنین می‌نماید که سناریوی دیگری مبتنی بر این فرآیند طراحی شده و در حال اجرا است؛ از سال گذشته که موضوع نصب کارتخوان در مطب پزشکان تبدیل به یک بحث چالش برانگیز شد، صدا و سیما همواره بر آتش آن دمیده است و به انحاء مختلف پزشکان را آماج برنامه‌های طنز ولی در واقع تخریبی قرار داده است. این جهت‌گیری اخیراً و به خصوص در شبکه سه صدا و سیما مشخص‌تر دنبال شده است. به نظر می‌رسد این بار پزشکان وسیله ای شده‌اند برای اهدافی که در مورد مردم دنبال می شود. سناریو نویسان پی برده­اند پزشکان در جامعه دارای چند ویژگی هستند: اولاً؛  پر تعداد بوده و در متن جامعه گسترده اند. ثانیاً؛ ارتباط  وثیقی بین آنها و مردم وجود دارد. ثالثاً؛ از یک استقلال نسبی شغلی و درآمدی برخوردارند و به همین دلیل به راحتی تحت انقیاد در نمی آیند و نهایتاً اینکه هنوز در زمره معتبرترین اقشار و صنوف اجتماعی قرار دارند، به طوری که در یک نظرسنجی معتبر که در سال گذشته انجام شد، همچنان در رتبه‌های بالای اعتبار اجتماعی قرار دارند و این در حالی است که اعتبار برخی اقشار وابسته به حاکمیت دچار سقوط مفرط شده است.

فردای روز پزشک، یعنی دوم شهریور سال جاری، در برنامه بامدادی شبکه سوم سیما و در حالی که با تدبیر سازمان ‌نظام‌ پزشکی موضوع چالش بر سر کارتخوان در حال فروکش کردن بود، مجری برنامه با نمایش یک پاورپوینت با عنوان «راهنمای فرار از مالیات حتی با کارتخوان»، اعلام می دارد که حتی اگر پزشکان کارتخوان هم نصب کنند، چهار شیوه برای فرار مالیاتی برای آنها پابرجاست و به تمسخر، این چهار شیوه یا راه را برای بینندگان توضیح می دهد. باید هدف این نوع برنامه ها را با دقت جستجو و تحلیل کرد که آیا تقبیح فرار مالیاتی موضوع است یا هدف دیگری دنبال می‌شود؟!

مهم­ترین جرم های اقتصادی عبارتند از:

غارت، دزدی، خفت­گیری، اختلاس، کلاهبرداری، خیانت در امانت، رشاء و ارتشاء، احتکار، رانت­خواری،   پولشویی، قاچاق کالا و ارز و اخلال در نظام پولی و ارزی کشور، اخلال در نظام تولیدی و صادراتی کشور، عدم پرداخت بدهی و فرار مالیاتی

فرار مالیاتی یعنی کسی درآمد خود را از اداره مالیات پنهان بدارد و بدین صورت مالیاتی را که باید قانونا به خزانه بیت المال بپردازد، نپردازد. فرار مالیاتی شاید رایج‌ترین جرم مالی است که اتفاق می‌افتد و متاسفانه قبح چندانی هم ندارد و تقریباً هر یک از شهروندان اگر بتوانند، از این روش استفاده می‌کنند. فقدان فرهنگ پرداخت مالیات عارضه اقتصاد نفتی و پاشنه آشیل دموکراسی و «حکمرانی خوب» در ایران است.

با توجه به جرایم فوق­ الذکر در حالی که اقتصاد ایران گرفتار غارت، اختلاس ، رانت خواری و... است و همه این موارد در درون حاکمیت و توسط کسانی صورت گرفته و می‌گیرد که قدرت و اعتبار خود را از مسؤولین بالاتر دریافت کرده‌اند، زدن انگ فرار مالیاتی به یک صنف که در زمره معتبرترین اقشار جامعه است؛ هدف دوگانه‌ی را دنبال می کند: یکی«ایزگم کردن» یعنی منحرف کردن ذهن جامعه از فاجعه غارت، اختلاس ، رانت و... و دیگری، تخریب یک صنف معتبر و مستقل که پتانسیل آن را دارد که به عنوان یک گروه مرجع اجتماعی در شرایط بحرانی تاثیراتی تعیین کننده بر جامعه و حرکت مردم بگذارد.

مدیر جدید شبکه سه صدا و سیما از سال گذشته با رویکرد و ماموریت متفاوتی از قبل بر سر کار آمد و در ابن مدت کارهای جدید و متفاوتی انجام داده است. به نظر می‌رسد، مدیریت این شبکه سیاست های خود را نه از رئیس سازمان صدا و سیما، بلکه از بیرون سازمان و از محلی که این روزها اثرات وجودی‌اش در همه زمینه های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی قابل مشاهده است، می گیرد. انفعال مدیریت سازمان در برابر اقدامات این شبکه و سکوت معنادار در قبال آن، حکایت از این واقعیت می کند. تحلیل عملکرد شبکه سه در این راستا، یادداشت جداگانه‌ای را می طلبد.

اکنون به نظر می‌رسد، پرداختن به موضوع نصب کارتخوان در مطب پزشکان که قابلیت فراگیر شدن دارد، پوست خربزه‌ای است که زیر پای مردم انداخته شده است تا ذهن آنها را از موضوعات اصلی گریبانگیر اقتصاد کشور منحرف کرده و با خلق یک چالش دامنه‌دار بین مردم از یک سو و پزشکان از سوی دیگر، مردم را پی نخود سیاه فرستاده و پزشکان را نیز از اعتبار بیندازد.

از این رو اولاً؛ همکاران شریف خود را دعوت می‌کنم که از این ورطه بیرون بیایند و با یک اقدام نمادین که می تواند اعلام رسمی اتصال کارتخوان های موجود در مطب ها به سامانه مالیاتی و در صورت فقدان نصب آنها، پیشگام شفافیت حرفه ای و درآمدی شده و اجازه ندهند با این بهانه اتهام فرار مالیاتی به آنها موضوعیت پیدا کند و ثانیاً از مردم شریف می خواهم گرفتار صحنه‌آرایی دستگاه تبلیغاتی دولت پنهان نشوند و اجازه ندهند افکار عمومی آنها به انحراف رفته و از پیگیری موضوعات اصلی که سرنوشت جامعه و کشور را رقم می زند، باز بماند.