ه گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان نظام پزشکی، با توجه به اهمیت اعتبار بخی در فرایند بهره وری و اقتصاد سلامت بیمارستان ها، سیاستهای نظام سلامت در قانون برنامه پنجم توسعه و رویکرد پزشکی ایران در عرصه خدمات بین المللی سلامت در منطقه و جهان، اهتمام به استاندارهای بین المللی بیش از پیش مورد ضرورت قرار می گیرد. بر این اساس سازمان نظام پزشکی با برگزاری نشست هم اندیشی در راستای استفاده بهینه از رویکرد فرایندی در توسعه و بهبود و ارتقای سطح درمان ضمن تشریح اهداف بلندی که مد نظر این سازمان و وزارت بهداشت است در جریان نظرات اعضای حاضر در این جلسه قرار گرفت.

دکتر زالی ریاست کل سازمان نظام پزشکی در این مراسم با بیان اینکه «اعتبار بخشی» بحث مهم و اساسی برای مؤسسات ارایه خدمات سلامت است گفت: نگاه واقعی اعتبار بخشی، ارزیابی همه واحدهای حوزه سلامت است. این موضوع، صرف‌نظر از قطعات کوچک و خرد، یک وجه ضروری و اجتناب‌ناپذیر برای استمرار کار مؤسسات و بیمارستان‌ها به شمار می رود. در حقیقت بیمارستان‌ها یک مدیریت چند وجهی مستقل اجتماعی دارند که همه ابعاد سلامت، بازتوانی، توانبخشی، آموزش و پیشگیری را در برمي‌گیرند و روزبه‌روز به وظایف ملی بیمارستان‌ها به عنوان یک نهاد علمی و خدمتی افزوده می‌شود.

وی با اشاره به تغییر نگاه ارزیابی سنتی گذشته به بیمارستان‌ها اظهار کرد: هم اکنون به بیمارستان‌ها به عنوان یک نهاد زنده، چابک، منعطف، دینامیک، با مانیتور هوشمندانه در جهت اهداف استراتژیک نگریسته می‌شود و در واقع هدف ما از اعتباربخشی بیمارستان‌ها نیز عبور از یک نگاه سنتی و ساده و رسیدن به فضای سیستماتیک است.

دکتر زالی تصریح کرد: در این راستا طی سال‌های اخیر بر اساس کیفیت خدماتی که معطوف به حوزه بیمارستانی است، برنامه‌ای طراحی شده که خدمات‌دهندگان و خدمات‌گیرندگان را در برمی‌گیرد که بی‌تردید برای رسیدن به کیفیت بالای خدمات در حوزه بیمارستانی گام اول استانداردسازی است. به عبارت دیگر مهم‌ترین و راهبردی‌ترین راه برای تبیین اعتباربخشی، تبیین استانداردهاست که در حوزه استانداردهای بیمارستانی باید به زبان مشترک برسیم.

ریاست کل سازمان نظام پزشکی خاطرنشان کرد: استاندارد ابزاری است که هر لحظه بتوانید سازمان خود را ارزیابی کنید. امروزه هر چه استانداردها سیستماتیک‌تر، واضح‌تر و مبتنی‌ بر شواهد باشند، آن استانداردها مقبولیت بیش‌تری دارند. بنابراین مهم‌ترین گام، تبیین استراتژی‌هایی است که هم نگاه ملی و هم نگاه بین‌المللی در آن استوار باشد. این اولین موضوعی است که در کار گروه‌های مختلف باید شکل بگیرد.

وی «ممیزی» را دومین موضوع پس از تبیین استانداردها ذکر کرد و گفت: با تعیین ممیزی‌ها باید پروسه‌ای چابک را تعریف کنیم که تمام توان ما معطوف به آن باشد. وجه غالب توانایی یک بیمارستان این است که نتیجه و پیامد را با نگاه رو به جلو ترسیم کند. چرا که همه فرآیندهای استانداردسازی و همه تلاش‌های زیر ساختاری ما را همین نگاه رو به جلو شکل می‌دهد که بتواند همه فرآیندهای استاندارسازی را در نظر بگیرید.

برای ارزیابی یک محوطه بیمارستانی باید از قبل استراتژی‌ها معین باشد.

ریاست کل سازمان نظام پزشکی به اقدامات انجام شده در وزارت بهداشت برای طراحی استانداردهای ملی اشاره کرد و خطاب به رؤسای بیمارستان‌ها گفت: با بخشی از این استانداردها آشنا هستید که تغییراتی متناسب با نیاز نظام سلامت در آن ایجاد شد و منشور حقوق بیماران از آن جمله بود. در حقیقت سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت متناسب با برنامه‌های ملی و بین‌المللی نقش هدایتگری را بر عهده خواهند داشت.

وی ادامه داد: ما و وزارت بهداشت باید به سمتی حرکت کنیم که دیدگاهی مبتنی بر پیامد و نتیجه فرآیندها داشته باشیم. هم اکنون شرایط متنوع مدیریتی بر بیمارستان‌های دولتی و خصوصی حاکم است و مهم‌ترین گام به عنوان فرهنگ‌سازی پذیرفتن مفهوم درون بیمارستان‌ها و ارتقای آن است.

دکتر زالی با بیان این که در حوزه اعتبار بخشی فعالیت‌های ارزنده‌ای در کشور ما انجام شده است، گفت: در سال 1341 در برنامه عمرانی و توسعه‌ای بحث اعتباربخشی و استانداردسازی بیمارستانی دیده شده است. هم اکنون شکل‌گیری برنامه‌های نوین بین‌المللی با نگاه عمیق یک فرصت استثنایی برای ما ایجاد می‌کند که باید بین برنامه‌های بین‌المللی و نگاه ملی حداکثر هماهنگی را با استانداردهای بین‌المللی داشته باشیم. به عبارت دیگر اگر امروز می‌خواهید در بخش خصوصی به بحث‌های جدی تبادل بیمار بپردازید و استاندارد خدمات خود را بالا ببرید، نیازمند اعتباربخشی بین‌المللی هستید. این یک نگاه فانتزی نیست و ضرورت بقای شما در آینده خواهد بود.

وی در پایان گفت: ما تلاش زیادی انجام می‌دهیم که حداکثر هماهنگی بین استانداردهای بین‌المللی و ملی وجود داشته باشد. تجربه‌ای که در کشور هلند، قطر و کویت وجود دارد نشان می‌دهد، اساس نظام اعتبار بخشی آنها با استانداردهای بین‌المللی هماهنگ بوده است. گامی که هم اکنون در راستای استفاده از ظرفیت مؤسسه بین‌المللی برداشته‌ایم، فرصت بسیار خوبی است که در درازمدت با کمترین بار مالی بالاترین میزان اثربخشی را خواهد داشت.

دکتر جهانگیری معاونت نظارت و برنامه‌ریزی سازمان نظام پزشکی نیز در این مراسم اولویت نخست را اعتبار بخشی ملی دانست و افزود: در این زمینه سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت توافقاتی را برای تقویت اعتباربخشی ملی انجام داده‌اند. در این راستا استفاده از پتانسیل‌های سایر کشورها و مؤسسات بین‌المللی موضوع مهمی است که برای متولیان امر بسیار ارزنده است.

وی ادامه داد: از دو سال پیش با دستور دکتر زالی موضوع اعتبار بخشی بین المللی در ایران آغاز و قسمت‌های اجرایی و متدولوژی کار تقویت شد. اعتبار بخشی کانادا تنها مؤسسه‌ای به شمار می‌رفت که قادر بود در ایران استانداردها را منتقل کند. طی این دو سال قراردادهای اجرایی منعقد گردید که بیمارستان بینا در تهران و بیمارستان رضوی در مشهد از جمله بیمارستانهایی بودند که موضوع اعتبار بخشی در آنها اعمال شده و موفق به اخذ گواهینامه اعتباربخشی بین المللی شدند.

دکتر جهانگیری با اشاره به ایجاد فرهنگ اعتبار بخشی در جامعه گفت: فرهنگ‌سازی این موضوع بسیار مهم بود و خوشبختانه فرهنگ آن با اقدامات شایسته انجام شده توسط وزارت بهداشت و بخش های مختلف به خصوص موسسات پیشرو در این امر ایجاد شده است. بی‌تردید عملی کردن این کار چه در صحنه ملی و چه در صحنه بین‌المللی کار بسیار سختی است که به خصوص در بحث اجرایی کار، چالش‌های بسیاری برای وزارت بهداشت به همراه داشته است و حال با هماهنگی و تعامل تمام ذینفعان و ایجاد هم افزایی به این مهم نائل خواهیم شد.

دکتر سید سجاد رضوی مدیرکل دفتر نظارت و اعتبار بخشی وزارت بهداشت وزیر بهداشت نیز در این مراسم گفت: از هفت سال بیش موضوع اعتبار بخشی در ایران شکل گرفت و مدل‌مان را از مدل ارزشیابی به مدل اعتبار بخشی تغییر دادیم. چون تنها مدلی که برای بحث کیفیت از لحاظ ارتقای ارزشیابی باید مورد استفاده قرار می‌گرفت، مدل اعتبار بخشی بود و مدل‌های دیگر هنوز نتوانسته‌اند جای اعتبار بخشی را بگیرند.

وی با بیان اینکه 2 هزار نفر ساعت استانداردهای موجود در مدل اعتبار بخشی را تدوین کرده‌اند گفت: این مهم با حضور بیمارستان‌ها، انجمن‌ها، استانداردها و صاحبان فکر صورت گرفت. در این راستا هیچ انجمنی نمی‌تواند بگوید برای تدوین استانداردهای ملی از ما دعوت نشده بود. از دو سال گذشته، استانداردها تبدیل به ارزیابی شد و ارزیاب های ارشد آموزش داده شدند. اعتبار سنجی سال قبل شروع و در مهر ماه همه بیمارستان‌ها ارزیابی یا اعتباربخشی شدند که انجام این کار برای استفاده از تفکر جمعی همه صاحبان فرآیند، بحث ارتقای کیفیت بود و ما هدفی برای اذیت کردن آنها نداشتیم.

دکتر رضوی با اشاره به این که ثبت الکترونیک برای اولین بار در ایران صورت گرفت گفت: با ثبت ارزیابي‌های انجام شده به صورت الکترونیک، تمام اطلاعات به صورت هماهنگ وارد پرتال وزارت بهداشت. هم اکنون شرایطی فراهم آمده که اگر بخواهیم وضعیت آتش‌نشانی یک بیمارستان را بررسی کنیم می‌توانیم به صورت آنلاین از وضعیت بیمارستان با خبر شویم.

وی افزود: از طرفی همیشه بیمارستان‌ها گله داشتند که ارایه‌دهنده خدمات خودش نباید ارزیاب باشد و این کار باید به بخش خصوصی با استانداردهای لازم سپرده شود.

دکتر رضوی با اشاره به این که باید نتایج اعتباربخشی را به بیمه‌ها نیز اعلام کنیم گفت: بنابراین مقرر شد نتایجی که از ارزیابی به دست آوردیم را به بیمارستان‌ها اطلاع بدهیم تا آنها مواردی که قبول دارند یا ندارند را به ما اطلاع دهند. آنها تا آخر دی ماه فرصت دارند اصلاحات نهایی را به ما ارایه کنند و در بهمن ماه دوباره ارزیابی انجام می‌شود، اواسط اسفند نتایج مشخص خواهد شد و پس از آن اوایل فروردین اعتبار بخشی در بیمارستان‌ها اعمال می‌شود.

وی در ادامه صحبت‌های خود گفت: بیمارستان‌هایی که اعتبار بخشی ملی را انجام داده‌اند، هم اکنون قصد دارند اعتبار بخشی بین‌المللی را انجام دهند. یکی از مشکلات به تضاد این دو موضوع باز می‌گردد. یعنی ابتدا باید اعتبار بخشی ملی ما استاندارد بین‌المللی داشته باشد و پس از آن به سمت اعتبار بخشی بین‌المللی برویم.

مدیرکل دفتر نظارت و اعتبار بخشی وزارت بهداشت معتقد است: اعتبار بخشی چه ملی و چه بین‌المللی انجام شود، جامعه پزشکی باید به افزایش کیفیت کار خود و ایمنی بیمار بپردازد و به فکر استاندارد کردن فعالیت خود باشد. چرا که از این استاندارد کردن همه سود خواهند برد. قرار بر این نیست که با استاندارد کردن بیمارستان‌ها هزینه‌ها بالا بیاید ولی قطعاً در طولانی مدت ما با کاهش هزینه‌ها مواجه خواهیم بود.

گفتنی است، رییس اعتباربخشی بین المللی کانادا (ACI) نیز در این مراسم با تشریح وضعیت کارهای این بخش در سایر کشورها به آمادگی همکاری با ایران اشاره و اظهار داشت: می توان از طریق سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت علاوه بر اعتبار بخشی ملی اعتبار بخشی بین المللی را به نحو احسن انجام داد.

در پایان این مراسم، تفاهم نامه اولیه ای با سباستین اودیتی و دکتر علیرضا زالی منعقد شد. بر اساس این تفاهم نامه، مقرر شد کلیه فرایند اعتباربخشی توسط (ACI) و تعاملات لازم در خصوص ارتقای سطح استانداردهای اعتباربخشی برای تمام موسسات خرد و کلان ملی تا سطح بین المللی و تربیت خدمات ارزیاب با محوریت نظام پزشکی و موسسه بین المللی اعتباربخشی کانادا صورت پذیرد.