سلامت حق و مسوولیتی همگانی است. سلامت برای همه، جز با تلاش همه برای سلامت محقق نمی شود. ارتقای عادلانه سلامت نیازمند توانمندسازی مردم و جامعه برای مشارکت در مراقبت از سلامت خود، خانواده و جامعه است. ارتقای سلامت، فرآیند قادرسازی افراد برای کنترل و مدیریت سلامت و سرنوشت آنها است. 
خودمراقبتی، شامل اعمالي است اکتسابی، آگاهانه و هدفدار كه مردم براي خود، فرزندان و خانواده شان انجام مي‌دهند تا تندرست بمانند، از سلامت جسمي، روانی و اجتماعی خود حفاظت كنند، نيازهاي جسمی، رواني و اجتماعی خود را برآورده سازند، از بيماري ها يا حوادث پيشگيري كنند، ‌بیماری های مزمن خود را مدیریت كنند و نيز از سلامت خود بعد از بيماري حاد يا ترخيص از بيمارستان حفاظت كنند. 
خودمراقبتی عملكردی آگاهانه، آموختني و تنظیمی است كه برای تأمین و تداوم شرایط و منابع لازم برای ادامه حیات و حفظ عملكرد جسمی، روانی، اجتماعي و معنوي و رشد انسان در محدوده طبیعی و متناسب برای حیات و جامعیت عملكرد وی اعمال می‌گردد که شامل 4 حیطه خودمراقبتی برای داشتن سبک زندگی سالم، خودمراقبتی برای مدیریت ناخوشی های جزیی، خودمراقبتی در بیماری های مزمن و خودمراقبتی در بیماری های حاد است. خودمراقبتی فرايندي مادام‌العمر است که در تمامي دوران‌ها و موقعيت‌هاي زندگي مطرح است. 
تمامی دولت ها، با توسعه سیاست های حامی سلامت، عدالت و توسعه پایدار کشور، امکان زندگی در محیط سالم و انتخاب آزاد، عادلانه و ارزان گزینه¬های سلامت را برای همه شهروندان فراهم می کنند. در واقع، سلامت محصول مشترک دولت ها، ملت ها و بازار است. مردم با انتخاب گزینه های سالم، سلامت را به عنوان یک ثروت حفظ کرده و ارتقا می دهند. شایان ذکر است که این انتخاب نیازمند برخورداری از سواد سلامت و تمرین مهارت های خودمراقبتی است. 
همچنین با توجه به بند‌هاي 1 جزء 2 (آگاه‌سازی مردم از حقوق و مسؤولیت‌های اجتماعی خود و استفاده از ظرفیت محیط‌های ارایه مراقبت‌های سلامت برای رشد معنویت و اخلاق اسلامی در جامعه)، 2 (تحقق رویکرد سلامت همه جانبه و انسان سالم در همه قوانین، سیاست‌های اجرایی و مقررات با رعایت اولویت پیشگیري بر درمان،....) و 11 (افزایش آگاهی، مسؤولیت‌پذیری، توانمندی و مشارکت ساختارمند و فعالانه فرد، خانواده و جامعه در تأمین، حفظ و ارتقای سلامت با استفاده از ظرفیت نهادها و سازمان‌های فرهنگی، آموزشی و رسانه‌ای کشور تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) سياست‌هاي كلي سلامت ابلاغي از سوي مقام معظم رهبري و نظر به فشار مالی روزافزون و بی‌سابقه بر بخش سلامت به دلیل افزایش میانگین سنی جمعیت و تغيير بار بیماری‌ها و تاثير عوامل اجتماعي بر سلامت و سبك زندگي مردم؛ ‌لازم است كه مردم به عنوان منابع اصلي(خالقان) سلامت، برای خودمراقبتی توانمند شده و كنترل بيشتري بر سلامت خود، خانواده و جامعه داشته باشند. 
برنامه ملی خودمراقبتی، مبتنی برای موارد پیشگفت، به دنبال گسترش مشارکت آگاهانه مردم در عرصه تأمین، حفظ و ارتقای سلامت در تمامی خانه های کشور است. در این برنامه، در هر خانواده یک نفر به عنوان «سفیر سلامت خانواده» آموزش دیده و برای مراقبت از سلامت خود، خانواده و جامعه توانمند می شود. آموزش و توانمندسازی سفیران سلامت خانواده، توسط تیم سلامت در واحدهای ارایه خدمات سلامت صورت می گیرد. 
شواهد متقن، نشان از آن دارند که با توانمند سازی مردم برای خودمراقبتی، می توان صرفه جویی قابل توجهی را در هزینه ها شاهد بود. این صرفه جویی ها، ناشی از هزینه مراقبت های سطوح پایه و تخصصی و همچنین پذیرش برنامه ریزی شده و بدون برنامه بیماران و پذیرش های سرپایی است. در انگلستان، این صرفه جویی 7 درصد و ارزش مالی آن 4.4 میلیارد پوند است. البته شواهد دیگری هم هستند که ممکن است خیلی واقع بینانه نباشند، اما از ظرفیت صرفه جویی 20 درصدی با توانمندسازی مردم برای خودمراقبتی، خبر می دهند.