دوشنبه، 3 دی 1403
  
  • 1399/05/14
گزارش روز

دکتر علیرضا بیگلری

رئیس انستیتو پاستور

کارآیی واکسن کرونای روسی قابل پیش‌بینی نیست

 

علیرضا بیگلری در صدمین سالگرد تأسیس انستیتو پاستور یادآور شد: این مرکز در سال 1299 تأسیس شده و به لحاظ اهمیت و حجم عملیات دومین انستیتو پاستور بعد از فرانسه است، این مرکز یار دیرین مردم در روزهای سخت بوده و از ریشه‌کنی طاعون و آبله و همچنین امسال که ویروس کرونا را داشتیم یکی از محوری‌ترین نقش‌ها را داشته است. هیچ ایرانی نیست که واکسن یا مولکولی از این مرکز دریافت نکرده باشد.  

وی ادامه داد: ما از دی ماه سال 98 تحقیقات را روی ویروس کرونا شروع کردیم و وارد مرحله تشخیص شدیم و بر همین اساس سناریوهای مختلف را در کشور چیدیم و دیدیم بهترین راه این است که تست مولکولی را فورا راه بیندازیم و وقتی 30 بهمن اولین موارد در قم تأیید شد بلافاصله اعلام کردیم و در سراسر کشور تمام نمونه‌ها را گرفتیم و ارزیابی کردیم و این باعث شد مرگ و میر بیمارستانی کم شود. 

 رئیس انستیتو پاستور ایران همچنین عنوان کرد: همزمان با اینکه اسفند و فروردین تمام تست‌ها را از کل کشور قبول کرده و بررسی می‌کردیم، موفق شدیم تمام کارشناسان را آموزش دهیم و امروز بیش از 150 آزمایشگاه داریم که در سراسر کشور هماهنگ با پروتکل ما حرکت می‌کنند. همچنین فراخوان کیت‌های سلولژی و آزمایشگاهی را دادیم و پس از  بررسی آنهایی که مورد تأیید بود برای استفاده در کشور توزیع شد. 

وی در پاسخ به این سؤال که «بحث ساخت واکسن در کشور فقط برعهده شماست» تصریح کرد: با توجه به اینکه برای ساخت واکسن راه‌های مختلفی در دنیا طی می‌شود، تقریبا همه راه‌هایی که می‌روند در کشور هم نمونه آن در  انستیتو پاستور و هم در سایر مراکز علمی انجام می‌شود، با اینکه ما در تحریم هستیم ولی دانش فنی خوبی داریم،  در محورهای خوبی پیش می‌رویم و حتی اگر نتوانیم زودتر بسازیم فرصتی دارد ایجاد می‌شود و آدم‌های را داریم که بتوانند انتقال تکنولوژی را سریع به کشور انجام دهند. این انتقال تکنولوژی در صنعت واکسن‌سازی اصلا ایراد نیست، چراکه واکسن با هزینه زیادی ساخته می‌شود، ممکن است با هزینه گزاف واکسنی ساخته شود که اصلا هم کارایی نداشته باشد. 

بیگلری تصریح کرد: البته هنوز هم مطمئن نیستیم واکسنی ساخته شود که بتواند به صورت دائم ایمنی ایجاد کند، این خودش نکته‌ای است که مورد سؤال است، با توجه به رفتاری که از ویروس می‌بینیم ممکن است واکسن یا اثر نداشته و یا اثرات آنها مروط به زمانی کوتاه باشد. غافلگیری دنیا در مورد ویروس کرونا به یک عامل بستگی داشت و آن هم این بود که علم پزشکی در 100 سال گذشته همه‌گیری جهانی مثل این را تجربه نکرده و اینکه نادانسته‌های ما در مورد این ویروس بسیار بسیار وسیع است، هر چه جلوتر می‌رویم می‌بینیم داروهایی که گفته می‌شد مؤثر است تأثیر چندانی ندارد و پروتکل‌ها عوض می‌شوند، برای همین مدت زمانی طول می‌کشد تا ما از نحوه تغییر و همین طور نحوه بیماری‌زایی آن کامل آگاهی پیدا کنیم. 

این پزشک متخصص در خصوص پروسه ساخت واکسن نیز توضیح داد: درعلم فن‌آوری واکسن زمان فاکتور بسیار مهمی است، چراکه زمان ساخت واکسن خودش یک کار زمان‌بر و هزینه‌بر است و در نهایت باید مرحله  تست حیوانی و چهار مرحله تست انسانی را پشت سر بگذارد، تازه خیلی از واکسن‌ها هم بعدها کاربرد آنچنانی ندارند و به همین دلیل آنها را تکامل می‌دهند.

وی افزود: لذا اگر واکسنی به طور معمول در دنیا ساخته شود، چیزی بین 5 تا 10 سال در یک بازه زمانی معمولی باید برای آن  وقت گذاشت، اما در مورد کرونا خیلی از بررسی‌های دقیق را سعی کردند کنار بگذارند و خیلی از کشورهایی که پیش می‌روند آنهایی هستند که روی دو عضوی از خانواده آنها قبلا کار کرده بودند، ساختارهای آن را در دست داشتند، حالا اگر حدود یک سال بعد هم واکسن بیاید، هفت میلیارد جمعیت دنیا به آن نیاز دارد و اگر حتی 100 شرکت هم تولید کنند کفاف این جمعیت را نخواهد داد. 

وی با اشاره به اینکه ما تقریبا به روز و مداوم در جلسات و ویدئو کنفرانس‌ها با سازمان بهداشت جهانی و مراکز تحقیقاتی دنیا در ارتباط یوده و مراحل ساخت واکسن‌ها را پیگیری می‌کنیم، یادآور شد: وزارت بهداشت هم به صورت کاملا برنامه‌ریزی شده این تحولات را در نظر دارد و همه را پیگیری می‌کند، همچنین سازمان بهداشت جهانی در پی آن است که با تعدادی از شرکت‌های ساخت واکسن  قرارداد منسجمی ببندد تا توزیع عادلانه واکسن را بر اساس جمعیت هر کشور تأمین کند برای آنکه ممکن است از هر 10 تا یکی به نتیجه برسند. در حال حاضر انگلیس، چین، روسیه و آمریکا کشورهایی هستند که ادعای ساخت واکسن را داشتند ولی باید بعد از یک سال قضاوت کنیم که کدام یک از آنها مؤثر بوده و چند دوز از آن سالیانه باید استفاده شود. 

بیگلری در خصوص ساخت واکسن در روسیه نیز توضیح داد: چون ما مرتبا جلسات ویدئو کنفرانس با دانشمندان روسی داشتیم کاملا می‌دانیم پایه کار آن‌ها چیست و چه روش‌هایی را پیگیری می‌کنند، در هر صورت کارایی این واکسن  قابل پیش‌بینی نیست این را خودشان هم اذعان دارند، چون باید در جمعیتی حدود ایران روی 17 تا 18 میلیون نفر تست شود، چون واکسن بر اساس ژنتیک و شرایط بدن و میحطی روی افراد مختلف واکنش‌های متفاوتی دارد. بر این اساس اگر واکسنی وارد کشور شود دوباره باید روی گروه‌های خاصی که داریم تست شود، ولی مسلما مثل تولیدش این تست‌ها بسیار سریع خواهد بود.