دوشنبه، 3 دی 1403
  
  • 1399/05/07
روزنوشت

دکتر محمد امانی

هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو پژوهشکده گوارش و کبد

به مناسبت روز جهانی هپاتیت

هپاتیت یا التهاب کبد از بیماری‌های مهم است که علل مختلفی دارد اما می‌توان از میزان بروز هپاتیت با روش‌های مختلف کاهش داد.

پیشگیری از پیشرفت هپاتیت از این نظر اهمیت دارد که می‌تواند به سمت نارسایی کبد، سیروز و در مواردی سرطان کبد تبدیل شود،  که می‌تواند منجر به افزایش موارد پیوند کبد گردیده و هزینه‌های زیادی را به سیستم سلامت کشور وارد کند.

هپاتیت اصطلاحاً به التهاب کبد گفته می‌شود که خود را به صورت افزایش آنزیم‌های کبد نشان می‌دهد. افزاش آنزیم‌ها یعنی در کبد تخریب وجود دارد و عدم درمان این تخریب می‌تواند به سمت نارسایی و سیروز کبد برود.

هپاتیت به انواع حاد و مزمن و نیز به انواع مسری و غیر مسری تقسیم می‌شود. موارد حاد معمولاً پر سر و صدا هستند و بیشتر با علایم شبیه درد بدن، خستگی، سرماخوردگی وزردی همراه است و خود به خود یا با درمان معمولاً بهبود یافته یا مزمن می‌شود.

نوع مزمن معمولاً علامت پر سر و صدایی نداشته و اکثراً به صورت اتفاقی حین آزمایشات روتین یا اهداء خون متوجه آن می‌شوند.

هپاتیت مسری شامل انواع ویروسی B و C است و شایع‌ترین نوع هپاتیت غیر مسری هپاتیت ناشی از کبد چرب غیر الکلی است.

در حال حاضر حدود 1/5 میلیون نفر در کشور مبتلا به هپاتیت B و حدود 500 هزار نفر مبتلا به هپاتیت سی هستند. اما در مورد کبد چرب و هپاتیت ناشی از آن میزان ابتلا بالا است و به نظر می‌رسد حدود 20 درصد افراد جامعه مبتلا به کبد چرب باشند.

در علایم بیماری، نکته مهم این است که خیلی افراد از ابتلا به هپاتیت خبری ندارند و آنزیم‌های کبدی مختصری بالا نشانه التهاب کبد و پیشرفت به سمت نارسایی کبد می‌باشد.

گاهاً علایم هپاتیت به صورت خستگی، بی‌حالی، عدم رفع خستگی بعد خواب، به هم خوردن چرخه خواب و بیداری، احساس سنگینی روی کبد، گاهاً لک پوستی و جوش و در مراحل پیشرفته با آب آوردن شکم (آسیت) واریس مری و خونریزی گوارش می‌تواند ظاهر شود.

امروزه خوشبختانه با واکسیناسیون کودکان موقع تولد از موارد جدید هپاتیت B پیشگیری می‌شود. واکسینه کردن جامعه عامل اصلی کاهش موارد ابتلای جدید به هپاتیت در ایران است. برای هپاتیت B و C در حال حاضر درمان وجود دارد و با درمان مؤثر بهبودی و پیشگیری از پیشرفت بیماری حاصل می‌شود.

متأسفانه با صنعتی شدن جامعه، چاقی و کم تحرکی، کبد چرب و التهاب ناشی از آن در حال افزایش است و متأسفانه شایع‌ترین علت پیوند کبد در ایران از سمت بیماری مزمن هپاتیت B و C به سمت سیروز ناشی از کبد چرب تغییر کرده است.

امید است در کنار راه‌های پیشگیری و درمان هپاتیت‌های ویروسی، با ورزش و رژیم مناسب بتوانیم از ایجاد درگیری و نارسایی کبد ناشی از کبد چرب جلوگیری کنیم.