سالگرد روز جهانی آسم در سال ۱۳۹۹ با پاندمی کرونا همراه شده است که اندام ریه انسان را به عنوان اصلی ترین هدف مورد تهاجم و آسیب زائی قرار می دهد. هرچند با پیشرفت های پر شتاب علوم پزشکی و فناوری های تشخیصی- درمانی از جمله تولید واکسن ها و آنتی بیوتیک ها و تجهیزات آزمایشگاهی و بیمارستانی، شیوع و تلفات عفونت های حاد طی یکصد سال گذشته به تدریج کاهش یافت و ریشه کن گردید، اما پاندمی کنونی نشان از آغاز چالش های بزرگ جامعه بشری با همه گیری های ویروسی دارد. از اواسط قرن گذشته به اینطرف، با گسترش شهرنشینی و آلودگی هوای شهرها، تخریب محیط زیست و تغییرات آب و هوایی، زندگی آپارتمانی و تماس بیشتر انسان با آلاینده های فضای بسته، ترویج رفتارهای غیر بهداشتی و سبک ناسالم زندگی از نظر نوع رژیم غذایی، عدم تحرک و چاقی، و نیز رفتارهای پرخطر مانند مصرف سیگار و مواد شمیائی و الکل موجب شیوع روزافزون بیماری های مزمن و غیر واگیر (NCD) جایگزین بیماریهای عفونی حاد و مسری گردید. از مهمترین بیماری های مزمن و غیر واگیر که بیشترین هزینه ها و مرگ و میر را در جهان امروز باعث می شود می توان بیماری های قلب و عروق، بیماری های انسدادی و مزمن تنفسی، آسم و آلرژی ها، دیابت و بدخیمی ها را نام برد. این امراض شایع که بیشترین هزینه ها و بار بیماری مانند هزینه های دارو و درمان، کاهش بهره وری در تولید و خدمات و اقتصاد جوامع، افت تحصیلی کودکان و جوانان، کاهش کیفیت زندگی بیماران و خانواده ها و میلیون ها تلفات انسانی را تشکیل می دهند، متاسفانه عامل خطر زمینه ای ابتلا به نوع شدید عفونت کرونا(COVID-19) نیز هستند. عوامل خطر مشترک و چهارگانه ای که زمینه ساز این بیماری ها و افزایش تلفات انسانی است، اول، مصرف دخانیات و یا قرار گرفتن در معرض دود آن است که علت اصلی سرطان ریه، بیماری های انسدادی و مزمن تنفسی(COPD) و تشدید آسم و آلرژی هاست. دوم، مصرف غذاهای آماده مصرف و پر از چربی های مضر و فاقد آنتی اکسیدان که چاقی، افزایش وزن و فشار خون را به همراه دارند. سوم، عدم تحرک به دلیل زندگی ماشینی و ساعات طولانی که بویژه کودکان، نوجوانان وجوانان در اینترنت و تماشای تلویزیون و ماهواره صرف می کنند و عامل افزایش وزن، چاقی و آسیب های روانی- اجتماعی است و چهارم، افزایش مصرف سیگار، الکل و مواد مخدر در بستری از مشکلات در بستری از مشکلات اخلاقی، روانی و معضلات اقتصادی و اجتماعی است. عوامل خطر چهارگانه پیش گفته در جوامع فقیر و در فضای اجتماعی همراه با تبعیض، بی عدالتی، بیکاری و تورم، عدم ثبات و امنیت، ناهنجاری های اخلاقی و فقدان بهداشت و تغذیه و هوای پاک و دسترسی کافی و برابر به پزشک، تأثیر مخرب و دوچندانی بر سلامت انسان ها و گسترش آسیب های اجتماعی دارند. همچنین رسمیت نداشتن حقوق شهروندی و فقدان کرامت انسانی، ناکارآمدی دولت ها ونبود برنامه راهبردی نسبت به تأمین سلامت جسم و روان و منزلت اجتماعی آحاد جامعه نیز مزید بر علت های فوق ارزیابی می شود.

بر پایه نتایج پژوهش های اپیدمیولوژیک انجام گرفته در سطح ملی در سال های اخیر، ۱۰/۹ درصد از کودکان ایرانی و ۸/۹ درصد ازبزرگسالان علائم بالینی آسم را از خود بروز می دهند که هزینه های فزاینده بهداشتی- درمانی و اقتصادی عظیمی را به خانواده ها و کشور تحمیل می کند. مدیریت این فرآیند خسارتبار در سطح کشور در گرو داشتن یک عزم و برنامه ملی است و درمان بیماران هم شامل چهار رکن ۱- ارزیابی شدت بیماری ۲- آموزش و جلب مشارکت بیماران ۳- پرهیز از عوامل خطر محیطی و ۴- تجویز درمان دارویی است که با مدیریت پزشکان معالج به انجام میرسد. در این میان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با کمک انجمن های علمی و دیگر نهادهای مدنی نقش محوری را از نظر مسئولیت های سیاستگذاری و برنامه ریزی، ایجاد هماهنگی و جلب مشارکت عمومی برعهده دارد. ارائه آموزش های عمومی در جهت ارتقای سواد سلامت، اصلاح و تحول در ساختار نظام سلامت بر پایه اطلاعات و شواهدعلمی، طراحی و اجرای پژوهش های اپیدمیولوژیک، تقویت نیروی تخصصی و کارشناسی، ارتقای مدیریت علمی، بهبود کیفیت خدمات بهداشتی و پیشگیری، ایجاد دسترسی عمومی و عادلانه به دارو و درمان، گسترش کمی و کیفی پوشش همگانی بیمه های درمانی، افزایش سرانه بهداشت و درمان در برنامه های توسعه و بودجه های سالانه کشور از جمله راهبردها و برنامه های پیشنهادی است.

امیدوارم که بیماران عزیز دچار آسم و آلرژی، بیماری های مزمن تنفسی و دیگر بیماری های مزمن غیر واگیر با رعایت توصیه های بهداشتی، حفظ فاصله گذاری اجتماعی و ادامه درمان های تجویز شده قبلی با هماهنگی با پزشکان معالج خود بتوانند در دوره همه گیری کرونا در حفظ سلامتی و پویائی و نشاط خود بیش از پیش مشارکت نمایند.