به صورت سنتی نوزاد نارس به نوزادی اطلاق می شد که سن حاملگی کمتر از ۳۷ هفته داشت اما در سال ۲۰۱۳، american college of obstetrics and gynecology طبقه بندی جدیدی ارائه نمود

Extremely preterm : کمتر از ۲۸ هفته

28 0/7_ 31 6/7 هفته : very preterm

32 0/7 _ 33 6/7 هفته :  moderate preterm

34 0/7 _ 36 6/7 هفته : late preterm

37 0/7 _ 38 6/7 هفته : early term

39 0/7 _ 40 6/7 هفته : full term

42 0/7 : و بالاتر post date

میزان شیوع زایمان زودرس بطور میانگین ۱۰% می باشد. سالانه حدود ۱۵ میلیون نوزاد نارس متولد می شود.

نارسی علت اصلی مرگ و میر و ناتوانی نوزادان در کل دنیا می باشد ، به طوری که علت ۶۰ تا ۸۰ درصد مرگ و میر نوزادان بدون آنومالی های مادرزادی را تشکیل می دهد.

دو علت عمده زایمان زودرس وجود دارد:

۱_ زایمان زودرس القا شده که به علت نگرانی از وضعیت سلامت مادر و جنین انجام می شود، مانند پره اکلامپسی ، ضربان قلب غیر طبیعی جنین، IUGR ، اولیگوهیدرآمینوس

این مورد ، علت ۲۵% از موارد زایمان زودرس را تشکیل می دهد

۲_ زایمان زودرس خود به خودی که ۷۰% موارد را شامل می شود

میزان خطر مرگ و میر و ناتوانی نوزاد با کاهش سن حاملگی افزایش می یابد . به طوری که نوزاد نارس ۳۲_۲۳ هفته ، ۲% کل زایمان ها را تشکیل می دهد ولی علت ۶۰% مرگ و میر نوزادان و ۵۰% ناتوانی نوزادان می باشد.

با اینکه سن حاملگی عامل اصلی تعیین کننده میزان مرگ و میر و ناتوانی می باشد ولی سایر عوامل نیز در این مورد تاثیر گذار هستند، مثلا نوزادان دختر، سیاه پوست و وزن بالای تولد ، وضعیت بهتری دارند.

عوامل خطر

۱_ عوامل جمعیت شناختی:  سن ، نژاد  و وضعیت اجتماعی اقتصادی

میزان زایمان پره ترم در خانم های سیاه پوست ، مادر کم سن و مادر با وضعیت اقتصادی اجتماعی ضعیف و تحصیلات پائین بیشتر هست.

۲_ عوامل رفتاری:

1_ سیگار کشیدن 2_ سو مصرف مواد 3_  سوتغذیه 4_ نبود و یا وضعیت نا مطلوب  مراقبت های بارداری

۳_ عوامل مادری:

  1_ تاریخچه بارداری قبلی مبنی بر تولد نوزاد نارس ۲_ مافورماسیون رحمی و  یا گردن رحم  3_ میوم ها  4_  diethylstilbestrol   5_ افزایش فشار خون  6_ دیابت

۴_ عوارض مربوط به حاملگی فعلی:

1_ حاملگی چند قلویی  2_ کاهش و یا افزایش مایع امنیوتیک 3_ خونریزی واژینال   4_ انومالی های جنینی  5_ جراحی های شکمی  6_ عفونت ها  7_ شاخص توده بدنی کمتر از ۱۹.۸

مشکلات شایع همراه با نوزاد نارس

۱_ مشکلات حفط دمای بدن: با توجه به افزایش سطح به وزن در این نوزادان و کاهش بافت چربی سفید و کاهش هورمون های دخیل در متابولیسم چربی های قهوه ای مانند پرولاکتین ، نوراپی نفرین ، T3 و کورتیزول ، بیشتر در معرض هیپوترمی هستند.

۲_ مشکلات تغذیه ای و گوارشی:  با توجه به عدم وجود رفلکس ساکینگ در سنین پایین تر و یا عدم هماهنگی مکیدن با بلع که در نهایت سبب کاهش دریافت کالری و همچنین افزایش زردی  و بستری مجدد در بیمارستان می شود. همچنین کاهش حرکات روده ای سبب افزایش چرخه انتروهپاتیک می شود. در نتیجه ایکتر در این نوزادان شدیدتر ، طولانی تر و شایع تر می باشد.

با کاهش سن حاملگی میزان بروز NECدر این نوزادان افزایش می یابد

۳_ تنظیم قند خون : با توجه به کاهش ذخیره گلیکوژن کبد ، کاهش فعالیت گلوکو نئوژنز و گلیکولیز ، لیپولیز و ترشح غیر طبیعی انسولین ، این نوزادان مستعد هیپوگلیسمی هستند.

۴_ مشکلات عصبی: خونریزی داخل مغزی و CP

5_ مشکلات تنفسی : RDS  ، PPHN  ، TTN

۶_ مشکلات سیستم ایمنی و عفونت ها : افزایش احتمال بروز سپسیس و دریافت انتی بیوتیک  و افزایش احتمال عفونت های قارچی

۷_ مشکلات بینایی: ROP

۸_ مشکلات استخوانی : ریکتز و هیپوکلسمی به علت کاهش دریافت خوراکی کلسیم ، عدم ترشح کافی PTH   ، عدم پاسخ مناسب به PTH  و افزایش ترشح کلسی تونین رخ می دهد.

۹_ عوارض دراز مدت نارسی:  مشکلات رفتاری ، سایکوموتور ، شناختی ، تاخیر تکلم ، اختلالات توجه ، ضریب هوشی پایین تر ، مشکلات یادگیری ، اختلالات رشد ، ناتوانی های جسمی و مشکلات شنوایی

نوزادان نارس اغلب به حمایت های خاصی نیاز دارند و این نوزادان معمولا زندگی خود را از NICUشروع می کنند که در انجا یک محیط مناسب جهت کاهش استرس ها ایجاد می شود  و یک محیط گرم همراه با تغذیه مناسب  و اقدامات حمایتی مورد نیاز نوزاد نارس فراهم خواهد شد.

خوشبختانه با افزایش کیفیت و کمیت خدمات NICU   در سال های اخیر، میزان زنده ماندن این نوزادان افزایش یافته است ولی باید توجه ویژه ای به کاهش میزان ناتوانی این نوزادان داشت.