یکی از بزرگترین چالش‌ها در نظام سلامت ایران، بروز مداخلات غیرمجاز در حوزه درمان و پزشکی است. این مداخلات، که به‌ویژه از سوی افرادی که فاقد صلاحیت علمی و تخصصی لازم هستند، انجام می‌شود، به سلامت جامعه آسیب می‌زنند و مشکلات زیادی برای افراد تحت درمان به‌وجود می‌آورند. در این میان، سازمان نظام پزشکی به‌عنوان مرجع نظارتی و قانونی، نقش ویژه‌ای در کشف و جلوگیری از این نوع مداخلات دارد.

1. مداخلات غیرمجاز: تعاریف و ابعاد مختلف

مداخلات غیرمجاز در پزشکی به اقداماتی گفته می‌شود که بدون مجوز و صلاحیت قانونی توسط افراد غیرمتخصص در حوزه سلامت انجام می‌شود. این اقدامات می‌تواند شامل درمان‌های پزشکی، جراحی‌های زیبایی، تجویز داروهای خاص یا انجام آزمایشات پزشکی باشد که به‌طور غیرقانونی توسط افرادی که فاقد مدارک و صلاحیت‌های لازم هستند، صورت می‌گیرد. متاسفانه این نوع فعالیت‌ها می‌تواند به طور مستقیم منجر به مشکلات جدی سلامتی، عوارض درمانی، حتی مرگ افراد شود.

2. مشکلات و تبعات مداخلات غیرمجاز

مداخلات غیرمجاز توسط افراد فاقد صلاحیت در حوزه پزشکی، مشکلات و تبعات زیادی را به همراه دارد. نخستین و مهم‌ترین عارضه‌ای که این اقدامات می‌توانند به دنبال داشته باشند، تهدید جدی سلامت جامعه است. به عنوان مثال، انجام جراحی‌های زیبایی توسط افرادی که هیچ تخصصی در این زمینه ندارند، می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند عفونت‌های شدید، آسیب به اعضای بدن و حتی مرگ شود.

علاوه بر مشکلات جسمی، مداخلات غیرمجاز همچنین می‌توانند تبعات روانی و اجتماعی به دنبال داشته باشند. افراد تحت درمان توسط افراد غیرمجاز ممکن است از لحاظ روانی دچار اضطراب و افسردگی شوند، چرا که علاوه بر آسیب‌های جسمی، احساس فریب‌خوردگی و بی‌اعتمادی به سیستم درمانی را تجربه می‌کنند.

همچنین مداخلات غیرمجاز باعث تضعیف اعتماد عمومی به نظام سلامت و پزشکان رسمی می‌شود. در چنین شرایطی، مردم ممکن است اعتماد خود را به پزشکان مجاز از دست بدهند و در نتیجه، به جای مراجعه به متخصصان و پزشکان با صلاحیت، به افراد غیرمتخصص روی آورند که این امر مشکلات بیشتری را به دنبال خواهد داشت.

3. ضرورت مقابله با مداخلات غیرمجاز

با توجه به خطرات جدی که مداخلات غیرمجاز برای سلامت جامعه به همراه دارند، مقابله با این نوع فعالیت‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای حفظ سلامت عمومی و اعتماد مردم به نظام سلامت کشور، باید تمامی مداخلات غیرمجاز شناسایی و با قاطعیت با آن‌ها برخورد شود.

یکی از ضرورت‌های مقابله با مداخلات غیرمجاز، جلوگیری از گسترش اقدامات پزشکی اشتباه است که ممکن است به دلیل افزایش تقاضا برای درمان‌های ارزان‌تر یا دسترسی محدود به خدمات درمانی، انجام شوند. مقابله با این مداخلات به‌ویژه در دنیای دیجیتال و فضای مجازی که تبلیغات پزشکی غیرمجاز افزایش یافته‌اند، ضروری است.

4. نقش سازمان نظام پزشکی در کشف و جلوگیری از مداخلات غیرمجاز

در این میان، سازمان نظام پزشکی به‌عنوان نهاد نظارتی و قانونی در ایران، نقش بسیار مهمی در شناسایی و مقابله با مداخلات غیرمجاز ایفا می‌کند. این سازمان با داشتن متولیان متخصص و متخصصان در حوزه‌های مختلف پزشکی، قادر است که به صورت سیستماتیک، مداخلات غیرمجاز را شناسایی کرده و اقدامات قانونی را برای توقف آن‌ها انجام دهد.

سامانک «حامی»، که به تازگی فعالیت خود را با هدف مقابله با مداخلات غیرقانونی در حوزه درمان و سلامت آغاز کرده است، یک بستر مهم برای جمع‌آوری، رصد و تحلیل موارد غیرمجاز است. این سامانه با جمع‌آوری اطلاعات، راستی‌آزمایی و تحلیل علمی و حقوقی موارد مختلف، می‌تواند نقش مؤثری در شناسایی و پیگیری این نوع مداخلات داشته باشد. به علاوه، سامانک «حامی» از طریق همکاری با سازمان‌های ذی‌ربط، می‌تواند در پیگیری‌های قانونی و حمایت از سلامت عمومی جامعه نیز مشارکت کند.

5. اهمیت همکاری با سازمان‌های دولتی و مردمی

یکی از مسائل کلیدی در مقابله با مداخلات غیرمجاز، همکاری موثر بین سازمان‌های مختلف دولتی، نظارتی و مردمی است. سازمان نظام پزشکی باید با دیگر نهادهای نظارتی، مانند وزارت بهداشت، پلیس و دستگاه قضائی، همکاری نزدیکی داشته باشد تا بتواند به طور جامع و کارآمد با تخلفات پزشکی مقابله کند.

در کنار این، حمایت مردم و آگاهی‌رسانی به آن‌ها از طریق سامانه‌هایی مانند سامانک «حامی» بسیار حائز اهمیت است. مردم باید از خطرات مداخلات غیرمجاز آگاه شوند و در صورتی که با چنین مواردی مواجه شدند، گزارش دهند تا از طریق کانال‌های قانونی پیگیری‌های لازم انجام شود.

نتیجه‌گیری

مداخلات غیرمجاز پزشکی تهدیدی جدی برای سلامت جامعه است و باید به‌طور قاطع با آن‌ها برخورد شود. سازمان نظام پزشکی با استفاده از ابزارهای قانونی و نظارتی، به‌ویژه با بهره‌گیری از سامانه‌هایی مانند سامانک «حامی»، می‌تواند نقش اساسی در شناسایی و مقابله با این نوع مداخلات ایفا کند. آگاهی‌بخشی به مردم و همکاری با دیگر نهادهای نظارتی و حقوقی نیز از دیگر الزامات در این مسیر است. تنها در این صورت است که می‌توانیم به سلامت جامعه و اعتماد مردم به نظام درمانی کشور کمک کنیم.