در سال 2005 سازمان بهداشت جهانی، سلامتی را «بهزیستی کامل زیستی، روانی، اجتماعی، معنوی و نه تنها فقدان بیماری یا ناتوانی» تعریف کرد. اهداف متعالی آموزش و پرورش در صورتی تحقق مییابد که تعلیم و تربیت هم راستا با بهداشت و سلامت دانشآموزان حرکت کند و از آنجا که دانشآموزان در سن فراگیری بوده و آموزشهای بهداشتی را به خوبی میآموزند و میتوانند به عنوان سفیران سلامت آموختههای خود را به خانواده و همسالان خود نیز انتقال دهند لذا حفظ و ارتقاء سلامت و بهداشت آنان امری ضروری و غیر قابل انکار است. مراقبتهای اولیه بهداشتی P.H.C مشتمل بر اصول پیشگیری و ارتقاء سلامت و مبانی آموزش بهداشت میباشد. برای ارائه آموزشها در حوزه سلامت، بهداشتیاران مدارس به عنوان گروه همتایان نقش مؤثری در حفظ و انتقال آموزش به گروه همسالان دارند.
همه ساله در آبان ماه بهداشتیاران در مقاطع مختلف تحصیلی از بین دانشآموزان مدارس انتخاب و در طول سال تحصیلی تحت آموزش و نظارت مراقبان سلامت قرار میگیرند. بهداشتیاران شامل گروههای بهداشتیاران مواد غذایی، بهداشتیار کلاس، آموزشیار بهداشت و بهداشتیار محیط از هر کلاس انتخاب میگردند. هر کلاس 1 نفر بهداشتیار کلاس، هر 60 نفر یک نفر بهداشتیار مواد غذایی و بهداشتیار محیط و هر 100 نفر دانشآموز یک نفر به عنوان آموزشیار بهداشت انتخاب و مورد آموزش قرار میگیرند.
عمدهترین وظایف بهداشتیاران در مدارس شامل:
- کنترل و نظارت بر بهداشت فردی دانشآموزان
- کنترل و نظارت بر بهداشت محیط کلاس، جمعآوری و دفع زباله در محیط مدرسه، استفاده صحیح از آبخوری
- کمک به مراقبان سلامت در بیماریابی
- انتقال اطلاعات بهداشتی به دانشآموزان
- کنترل و نظارت بر نحوه تهیه، توزیع و فروش مواد غذایی سالم و بهداشتی در مدارس
- قرائت پیامهای بهداشتی در مراسم صبحگاهی، تهیه روزنامه دیواری، نقاشی و تراکت در زمینه مسائل بهداشتی
- کمک به مراقبان سلامت در برگزاری هر چه با شکوهتر ایام و مناسبتهای بهداشتی در مراسم میباشد.
پیاژه (1969) روانشناس سوئیسی رشد شناختی و پرورش مهارتها در کودکان را در پیوند با تجربه فعال یعنی تعامل با دیگران میداند و تأکید میکند آموزش مستقیم نمیتواند در این مورد نقشی داشته باشد. این دیدگاه اهمیت گروه همسال را در یادگیری و انتقال مطالب به یکدیگر را نشان میدهد. از این رو تأکید بر اهمیت و مهم جلوه دادن نقش بهداشتیاران، آموزش آنان با هدف توانمند کردن این گروه جهت یاد دادن مهارتهای بهداشتی به سایر دانشآموزان در مدارس باید مورد توجه جدی قرار گیرد.