به نام خداوند نطق و زبان

یکم اردیبهشت روز ملی گفتاردرمانی، مصادف با روز بزرگداشت استاد سخن سعدی است، هم او که برای سخن ارزشی به کمال قایل بود، چنان که خود گفته است:

"تا نیک ندانی که سخن عین صواب است   باید که به گفتن دهن از هم نگشایی"

از آن زمان که بشر، به گفتار دست یافت، تحولی عظیم در اجزای هستی به وجود آمد و با دستیابی به توانایی نوشتن، مرز زمان و مکان را برداشت. از این سبب است که در کلام خدا از تعلیم سخن و تعظیم نگاره­های قلم یاد شده است.

گفتار چه بخشی از وجود آدمی است؟ چه نقشی در حیات تاریخی، اجتماعی و بین فردی انسان­ها دارد؟ این­ها و بسیاری دیگر پرسش­هایی بحث برانگیز و مباحثی طولانی با محتوایی فراتر از حوصله سخنی کوتاه در بزرگداشت روز مزین به "روز ملی گفتاردرمانی" است. در این مجال، سخنی کوتاه در باب ارزش بین فردی و بیان اجمالی نقش گفتاردرمانگران بسنده خواهد بود.

به تعبیری، جسم انسان را اعضا و جوارحی است که اجزای بدن را می­سازند، ولی تفوق هر انسان بر دیگری و بر سایر موجودات، از فضل و احسان اوست. احسان، زاده­ی تربیت و فضل، برآمده از تعلیم است. تعلیم را نیز نخستین و برترین ابزار جان نیوشنده و زبان گوینده است.

هرگاه جسم را دشواری و درد آید، زبان به شکوه باز گوید تا درمان بجوید و آرام گیرد. لکن آن گاه که گفتار را رنجوری در آید چه عضوی فریاد رسد؟

گفتار، بخشی از وجود آدمی نیست بلکه محیط و محاط بر آن است. علاوه بر این وجه گفتار از منظر ادبی، وجه علمی آن نیز تصدیق همین معرفت است و یقین بر پیچیدگی هر چه بیش­تر این توانایی معجزه مانند بشر دارد. به تعبیر مولانا "آدمی مخفی است در زیر زبان" یعنی زبان تنها مهارت و توانایی انسان است که جامع وجود اوست.

گفتار در جای خاصی از بدن متمرکز نیست، چه در فراگیری آن و چه در حفظ و کمال بخشیدن به آن و چه در کاربردآن. توسعه­ی زبان حد یقفی ندارد و بخش­های متعدد و مختلف از دستگاه عصبی، تنفس، عضلات، استخوان­ها و دیگر اجزای جسم در آن در کارند. مضاف بر همه، اراده سخن گفتن، اندیشه، خزانه واژگان واستفاده از ویژگی­های آوایی گویای مهر و دوستی، فرمان دادن و برتری جویی، لطف و دلسوزی و نظایر آن بر دنیای رمز آلود گفتار و زبان مزید است.

کوتاه سخن آن که درمانگران گفتار و زبان و به تعبیر علمی و سودمند"آسیب شناسان گفتار و زبان" با ارزیابی، شناسایی، پیشگیری و درمان پیچیده­ترین مهارت و جامع­ترین وجه حیات بشر سر و کار دارند. درمانگر گفتار و زبان برای انجام وظایف حرفه­ای و بالینی خود به آگاهی از آناتومی و فیزیولوژی، ابعاد و اجزای زبان و ادبیات، توانایی برقراری ارتباط، مهارت­های آموزشی و تربیتی، نحوه و چگونگی رشد و تکامل گفتار و زبان، احساسات و عواطف، و به معنای وسیع کلمه به آشنایی با ابعاد جسمی و غیر جسمی انسان به صورتی پویا نیازمند است. زیرا هر چه از زمان می­گذرد بر حوزه گسترده وظایف یاد شده افزوده می­شود.

از گذشته وظیفه گفتاردرمانگران، بهبود بخشیدن به مهارتهای برقراری ارتباط و درک و بیان گفتار و زبان بوده است. به تدریج وظایف بالینی دیگری در مشکلات زبان نوشتاری و ضعف تحصیلی، تشخیص و درمان اختلال بلع دهانی حلقی، کمک به تشخیص ناهنجاری­های صوت و حنجره با استروبوسکوپی بر آن افزوده شده است، امروزه این وظایف با مداخله زود هنگام در کمک به نجات کودکان نارس از گرفتاری­هایی که آینده آن­ها را تباه می­کند، گسترش یافته است. دیر نیست که افق­های فعالیت­های علمی و بالینی گفتاردرمانگران به عرصه­های جدید در حوزه­های اجتماعی برای ارتقای سلامت جامعه و ثبات و آرامش مردم تسری یابد.

آن چه برعهده یکایک درمانگران گفتار و زبان است، پاسداری از گنجینه دانش و معرفت این رشته بالینی با ارایه­ی بهترین رفتار ارتباطی با دیگران است به گونه­ای که بهترین الگو در برقراری ارتباط  و سرآمد جامعه در بهترین نوع روابط انسانی باشند.

یکم اردیبهشت 1399 روز ملی گفتاردرمانی کشور گرامی باد