چرا 17 اکتبر یا 25 مهرماه در جهان به کمردرد اختصاص یافته است ؟
- چون بیش از 85 درصد از مردم دنیا کمردرد را تجربه می کنند.
- چون دومین علت مراجعه به پزشک پس از سردرد است.
- چون سومین علت انجام جراحی ها است.
- چون چهارمین دلیل بستری شدن در بیمارستان ها است.
طی دهه های گذشته اختلالات اسکلتی – عضلانی به طور روز افزون در سراسر جهان در حال گسترش می باشند و امروزه کمردرد به عنوان یک پدیده چند علتی و یک مشکل بزرگ در اکثر جوامع مورد توجه است. شیوع چشم گیر کمردرد در کنار هزینه های درمانی آن از علل توجه به کمردرد به شمار می آید.
در کشور امریکا دومین علت مراجعه به پزشک کمردرد بوده و سالانه بیش از 50 بیلیون دلار برای درمان این بیماری هزینه می شود. در انگلستان نیز از عوامل اصلی عدم حضور در محل کار محسوب می شود. در سوئد نیز عامل اصلی از کار افتادگی و مرخصی های متعدد به شمار می آید.
آمار کمر درد در امریکا حدود 10 تا 15 درصد و در اروپا بین 25 تا45 درصد تخمین زده می شود و بنابر گزارشات کمردرد دلیل عمده ناتوانی ها در سراسر جهان به حساب می آید.
طبق آمار سازمان بهداشت جهانی کمردرد از مهم ترین دلایل غیبت از کار بعد از سرماخوردگی، دومین دلیل عمده مراجعه به پزشک، سومین دلیل جراحی ها و چهارمین علت بستری به شمار می آید.
طی غربالگری های انجام شده در ایران کمردرد دومین بار بیماری را در کشور دارا بوده و حدود 7/5 درصد افراد جامعه مبتلا به کمردرد هستند.
80 تا 85 درصد ایرانی ها حداقل یکبار در طول زندگی خود کمردرد را تجربه می کنند که مهترین علت آن الگوی نامناسب زندگی مردم و بی تحرکی است.
کمردرد علاوه بر مشکلات جسمی و روحی منجر به کاهش راندمان کار، افزایش ساعات غیبت از کار و از کار افتادگی می شود.
مطالعات در کشور نشان می دهد که دو سوم مردم در طول زندگی خود به کمردرد مبتلا می شوند و با توجه به اینکه جامعه ایرانی رو به صنعتی شدن پیش می رود شیوع کمردرد نیز رو به افزایش است و بر اساس برخی از مطالعات شیوع کمردرد در کادرهای پزشکی هم رو به افزایش است.
70 درصد پرستاران ایران با مشکل کمردرد مواجه هستند و برخی دندانپزشکان نیز به سبب نوع کارکردن از مشکلات کمر و گردن رنج می‌برند.
بیشترین شیوع کمردرد در استان مازندران و کمترین میزان شیوع در جنوب ایران است و طبق آخرین مطالعات سن بروز کمردرد در ایران رو به کاهش است، و امروزه با زندگی مدرن جوانان و نوجوانان نیز درگیر این بیماری شده اند.
شیوع بیماری کمردرد در زنان در سنین باروری بیشتر از سایر گروه‌ها می باشد و دلایل بیشتر این شیوع شامل تغییرات هورمونی و مکانیکی در طی بارداری، تغییرات بزرگ شدن رحم، فشار آوردن بر مهره‌های کمری، چند قلوزایی، تعدد زایمان، افزایش وزن و زایمان های سخت می باشد.
عوامل مختلفی در ایجاد درد کمر نقش دارند. سندرم بی تحرکی یکی از مهمترین عوامل ابتلا به کمردرد به شمار می‌آید و گفته میشود بیش از 85 درصد علل دردهای عضلانی مربوط به بی تحرکی است و تغییر سبک زندگی با نادیده انگاشتن اقدامات پیشگیرانه مثل روش صحیح نشستن و کم تحرکی به مشکلی جهانی تبدیل شده است که 90 درصد موارد را می‌توان با اقدامات پیشگیرانه حل نمود.
کسانی که سیگاری هستند و حتی افرادی که در معرض دود ناشی از سیگار هستند بیشتر از افراد سالم به کمر درد مبتلا می شوند.
بطور خلاصه مهمترین علل کمر درد عبارتند از: بی تحرکی، چاقی، نوع شغل، مشکلات مکانیکی، مشکلات روانی، عفونت ها، تومورها و مشکلات عروقی، و از این میان دردهای مکانیکی شایعترین علت کمردرد هستند.
و عمده دلایل ایجاد دردهای مکانیکی شامل کشیدگی عضلانی، پیچ خوردگی، آسیب مفاصل بین مهره ای، فتق دیسک، لغزش مهره، انحراف ستون فقرات، آرتروز، تنگی مجرای نخاعی، شکستگی ها و در رفتگی ها می‌باشند.
وضعیت ایستادن بدون تحرک بخصوص وقتی کج و نامتقارن باشد برای ستون فقرات بسیار مضر است. افرادی که با کامپیوتر کار میکنند بطور مداوم در یک وضعیت ایستا قرار دارند بطوریکه سرخم شده، دستها برروی کلید قرار گرفته و تنها انگشتان حرکت می کنند و این حالت سبب فشار بر نواحی شانه ای، گردنی شده و سبب تولید درد می شود.
کاهش تحرک و کاهش دامنه طبیعی حرکات ستون فقرات منجر به سفتی و لاغری عضلات نگهدارنده ستون فقرات می شود.
کار سنگین و مداوم در یک وضعیت ثابت برای ستون فقرات بسیار مضر است و بهتر است زمانی هر چند کوتاه به استراحت پرداخت.
افراد چاق بیشتر از بقیه به آرتروز مهره های کمری مبتلا می شوند و در این افراد کاهش وزن اولین و مهمترین اقدام درمانی برای کمردرد است.
تغییر وضعیت ناگهانی، حرکت نادرست جهت انجام کار مثلا خم شدن برای برداشتن اجسام به شیوه غلط سبب فشار به ستون فقرات کمری و بروز کمردرد میشود.
نشستن بیش از 15 دقیقه و استفاده از صندلی هایی که اصول ارگونومی در آنها رعایت نشده است از علل مهم بروز کمردرد محسوب می‌شوند. وقتی فردی طولانی مدت می ایستد یا می نشیند پس از 15 دقیقه بافت هایش دچار افت می شوند و دیسک ها آب خود را از دست می دهند که در نتیجه مهره ها به هم نزدیک شده و نقش ثباتی ربات ها کاهش می یابد و سبب اختلال در حرکت عضلات می شود.
بنابر آمار 36 درصد از شاغلین کشور دارای وضعیت بدنی نامناسب هستند و در آینده نزدیک شاغلین بیشتری در معرض ناراحتی‌های اسکلتی و عضلانی ناشی از کار قرار می‌گیرند.
پیشگیری از دردهای کمر یک عامل مهم جهت ارتقاء مشارکت بیشتر افراد در جامعه، کاهش هزینه‌های درمانی و بهبود مناسبات اقتصادی است که شامل: پرهیز از یک وضعیت ثابت بویژه نشستن طولانی مدت روی صندلی، اجتناب از حرکات سریع و چرخشی در ستون فقرات، جلوگیری از خم کردن تنه، پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین به خصوص در حالت ایستاده، استاندارد‌سازی محیط کار و خانه، کاهش وزن، تقویت ماهیچه‌های ستون فقرات، پرهیز از رانندگی طولانی مدت، پرهیز از تشک‌های نرم و حجیم و استفاده از بالش‌های مناسب زیر سر می باشد.
قوس پایین ستون فقرات یا همان لومبار به سمت جلو تحدب دارد و از 5 مهره تشکیل شده است و این ناحیه وزن تنه را تحمل کرده و کمردرد بیشتر در این محل احساس میشود و از آنجایی که اکثر صندلی‌ها فاقد قسمت حمایت‌کننده برای این ناحیه ستون فقرات هستند استفاده از پشتی طبی توصیه میشود.
- هرچه فعالیت بدنی فرد بیشتر باشد احتمال کمردرد او نیز کمتر است.
- ورزش به همراه آموزش می‌تواند از کمردرد پیشگیری کند.
- ورزش‌هایی مثل پیاده‌روی- شنا- دوچرخه سواری در بهبود کمردرد مفید هستند چون سبب تقویت عضلات اطراف ستون فقرات و مفاصل و باعث تعادل و تناسب بدن می‌شوند.
- مصرف ویتامین‌ها و سبوس جو، گندم، میوه‌های تازه و ماهی می‌تواند به کاهش کمردرد کمک کند.
اصلاح سبک زندگی در پیشگیری و کاهش کمر درد نقش بسیار مهمی دارد و ساده ترین راه های این اصلاح عباتند از:
- هنگام ایستادن، راه رفتن و نشستن پشت شما کاملا راست باشد.
- هنگام ایستادن و راه رفتن بیشتر وزن خود را روی پاشنه‌ها قرار دهید و وزن خود را بطور مساوی روی هردو پا تقسیم کنید.
- حتی الامکان از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند خودداری کنید.
- هنگام نشستن به جایی تکیه بدهید.
- هنگام برداشتن اجسام بیشتر از زانو و عضلات قوی پا استفاده کنید.
- هرگز به روی شکم نخوابیده، طاق باز و با زانوهای خم و یا به پهلو خوابیده و یکی از دو زانو را خم کنید.
- از چاقی بپرهیزید.
- از کشیدن سیگار اجتناب کنید.
- مرتب ورزش کنید (پیاده روی و شنا)
یافته‌ها نشان می‌دهد که با توجه به شیوع کمردرد و تاثیر آن بر سلامتی افراد، آموزش و ارتقاء اطلاعات حوزه سلامت جایگاه ویژه ای در کاهش و پیشگیری از این بیماری دارد.