چهارشنبه، 5 اردیبهشت 1403
  
  • 1398/08/04
یادداشت

دکتر غلامرضا زمانی

متخصص جراحی عمومی

«چرک خشک کن» واژه ای که ما ایرانی ها را در مصرف آنتی بیوتیک به ناکجاآباد می فرستد!

بیمار تحصیل کرده ای به علت یک بیماری ﺑﻪ ﻣﻄﺐ ﺁﻣﺪ، پس از شنیدن مشکلات و معاینه ﺑﯿﻤﺎﺭیش ﺭﺍ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺩﺍﺩم و اقدامات غیر دارویی را برایش بیان کردم. ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺍﺷﺘﻢ ﻧﺴﺨﻪ ﺭﺍﻣﯽ ﻧﻮﺷﺘﻢ ﭘﺮﺳﯿﺪ :
 *ﭼﺮﮎ ﺧﺸﮏ کن* ﻫﻢ ﻻﺯﻡ ﺩﺍﺭﻡ؟
ﺧﻮﺩﮐﺎﺭﻡ ﺭﺍ ﺭﻭﯼ ﺩﻓﺘﺮﭼﻪ گذاشتم؛ و ﺩﺭﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺳﺘﻢ ﺭﺍ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻩ ﺻﻮﺭﺗﻢ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻡ، ﺑﻪ ﺍﻭ ﺧﯿﺮﻩ ﺷﺪﻡ ﻭﺧﻨﺪﯾﺪﻡ؛
ﺑﺎ ﺗﻌﺠﺐ ﭘﺮﺳﯿﺪ :
ﮐﺠﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﺧﻨﺪﻩ ﺩﺍﺷﺖ؟
ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩﻡ :ﺧﻨﺪﻩ ﻧﺪﺍﺭد ﺑﺎﯾﺪ ﮔﺮﯾﻪ ﮐﻨﻢ، ﺍﮔﺮ
ﻣﯽ ﺧﻨﺪﻡ ﺍﺯ ﺑﯽ ﻋﺎﺭﯼ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ ....
ﺗﻌﺠﺐ ﺍﻭ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺪ ﻭ ﮔﻔﺖ :
ﻗﻀﯿﻪ ﭘﯿﭽﯿﺪﻩ ﺗﺮ ﺷﺪ ! ﺁﺭﺍﻡ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺍﻭﭼﺮﺧﯿﺪﻡ. ﮔﻔﺘﻢ : ﯾﮑﯽ ﺍﺯ مشکلات ما ﺩﺭ ﻣﻌﻨﯽ *ﭼﺮﮎ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ* ﻭ *ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ* ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ. مردم ما ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪﯼ *ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ* ﻓﮑﺮ ﻧﮑﺮﺩﻩ ﺍند
*ﺁﻧﺘﯽ* ﯾﻌﻨﯽ *ﺿﺪ* . *ﺑﯿﻮ* ﯾﻌﻨﯽ *حیات....*
ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺩﺳﺘﻬﺎﯾﺶﺩﻭﻃﺮﻑ ﺻﻨﺪﻟﯽ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ، ﺳﻔﺖ ﺗﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﻭ ﮔﻔﺖ :
 ﯾﻌﻨﯽ *" ﺿﺪ ﺣﯿﺎﺕ "؟* 
ﮔﻔﺘﻢ : ﺍﯾﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺑﻪ ﮐﻠﻤﻪ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ. ﺗﺮﺟﻤﻪ ﯼ ﺭﻭﺍﻥ ﺁﻥ!؟
ﻓﻮﺭﯼ ﺟﻮﺍﺏ ﺩﺍﺩ : *ﮐُﺸﻨﺪﻩ* !!
ﮔﻔﺘﻢ : ﺣﺎﻻ ﺭﺍﺣﺖ ﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﺩﺻﺤﺒﺖﮐﺮﺩ.
 ﺁﻧﺘﯽﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﮐﺸﻨﺪﻩ است لذا:

١ - ﺑﯿﻤﺎﺭ ﻫﺮﮔﺰ نبایدﺟﺮﺍﺕ ﮑﻨﺪ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﻪ ﺩﺍﺭﻭﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﮐﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍﺑﺮﺍﯼ ﺧﻮﺩ ﯾﺎ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ *ﺑﺨﺮﺩ* .
٢ - ﭘﺰﺷﮏ ﻫﻢ نباید ﺑﻪ ﺧﻮﺩﺵ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺪﻫﺪ ﺑﯽ ﺩﻟﯿﻞ ﺑﺮﺍﯼ ﺑﯿﻤﺎﺭ *ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ* ،
وﺍﮔﺮ بی دلیل ﺑﻨﻮﯾﺴﺪ ، ﺑﯿﻤﺎﺭ ﻫﺮﮔﺰ نباید ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ کند
چون انتی بیو تیک ﺩﺭ ﮐﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ " *ﭼﺮﮎ ﺧﺸﮏ ﮐﻦ* " ﺍﺳﺖ .
ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺼﺮﻑ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺍﯾﻦ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ :
ﺳﻮﺩ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺍﯾﻦ ﺩﺍﺭﻭ، ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺿﺮﺭ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ . ﺯﯾﺮﺍ ﺍﮔﺮ ﺣﺘﯽ ﯾﮏ ﺩﺭﺻﺪﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﻋﻔﻮﻧﯽ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﺎﺷﺪ، ﺍﯾﻦ ﺩﺍﺭﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮﺩ ﻭ ﮐﺎﺭﯼ ﺑﻪﺧﻮﺩﻡ ﻧﺪﺍﺭﺩ.
ﻣﺪﺗﯽ ﺳﮑﻮﺕ ﮐﺮﺩﻡ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﯿﺎﯾﺪ.
ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺩﻡ، ﺟﺎﻟﺐ ﺍﺳﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺁﺳﯿﺐ ﺭﺍ ﻣﺮﺩﻡ ﮐﻪ ﻣﺼﺮﻑ ﮐﻨﻨﺪﻩﻫﺴﺘﻨﺪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﻨﺪ، ﺩﺭ ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺑﯽ ﮔﻨﺎﻩ ﺗﺮﯾﻦ ﺁﺩﻡ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺯﻣﯿﻨﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﺴﺘﻨﺪ .
ادامه دادم
ﻣﺼﺮﻑ ﺑﯽ ﺭﻭﯾﻪ ﻭ ﺑﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ، ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻓﺮﺩﯼ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ .
 *ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻓﺮﺩﯼ :* 
١ - ﺩﺭ ﺷﺮﺍﯾﻂ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺭﻭﺩﻩ ﯼ ﺑﺰﺭﮒ، ﺣﺎﻭﯼ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﻣﯿﮑﺮﻭﺏﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﮑﺮﻭﺏ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﻠﻮﺭ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺭﻭﺩﻩ، ﺩﻭ ﻧﻘﺶ ﺍﺳﺎﺳﯽﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺪﻥ ﺍﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ :
ﺍﻟﻒ. ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﻫﻀﻢ ﻭ ﺟﺬﺏ ﻣﻮﺍﺩ ﻏﺬﺍﯾﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽ ﺭﻭﺩ .
ﺏ. ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺭﻭﺩﻩ، ﺍﺟﺎﺯﻩ ﯼ ﻭﺭﻭﺩ ﻭ ﺭﺷﺪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ ﺯﺍ ﺭﺍﻧﻤﯽ ﺩﻫﺪ .
ﻭ ﻣﺼﺮﻑ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺟﺎ ﻭ ﭼﻪ ﻧﺎﺑﺠﺎ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻮﻗﺖ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺮﺩ.
٢ - *ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻓﺮﺩﯼ* :
ﻣﺼﺮﻑ ﺑﯽ ﺭﻭﯾﻪ ﯼ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻣﯿﮑﺮﻭﺏ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞﺁﻥ، ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻘﺎﻭﻡ ﮐﻨﻨﺪ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻭﺍﻗﻌﺎ ﻣﺼﺮﻑ ﺁﻥ ﺿﺮﻭﺭﯼ ﺑﺎﺷﺪ،ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺛﺮﯼ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻓﺮﺩ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮑﯽ ﺑﺎﻃﯿﻒ ﻭﺳﯿﻊ ﺗﺮ ﻭ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮﺩ .
٣ - ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺷﺮﻭﻉ ﻣﺼﺮﻑ ﺑﯽ ﻣﻮﺭﺩ ﯾﺎ ﺑﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺗﺎ *ﺳﻪﻫﻔﺘﻪ* ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺼﺮﻑ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﺁﻥ، ﻣﯿﮑﺮﻭﺏ ﻫﺎﯼ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺭﻭﺩﻩ ﺍﺯﺑﯿﻦ ﻣﯽ ﺭﻭﻧﺪ، ﺑﺪﯾﻬﯽﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻣﺪﺕ، *ﻋﻤﻞ ﻫﻀﻢ ﻭ ﺟﺬﺏ ﻣﺨﺘﻞﻣﯽ ﺷﻮﺩ.* ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺩﻟﯿﻞ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺭﻭﺳﺎﺯﯼ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ﺍﺧﯿﺮ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﭙﺴﻮﻝ ﻫﺎﯼ ﭘﺮﻭﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ.
ﺍﯾﻦ ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻫﺎ ﺣﺎﻭﯼ ﻣﯿﮑﺮﻭﺏ ﻫﺎﯼ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺪﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﯾﺪ ﺩﺭﯾﺨﭽﺎﻝ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺭﯼ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﯿﻤﺎﺭ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺩﻟﯿﻞ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺑﻪﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺷﺪ، ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﺗﻤﺎﻡ ﺁﻥ، ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﻣﺼﺮﻑﭘﺮﻭﺑﯿﻮﺗﯿﮏ نمایند ﺗﺎ ﻫﺮﭼﻪ ﺳﺮﯾﻊ ﺗﺮ، ﻓﻠﻮﺭ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺭﻭﺩﻩ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺷﻮﺩ ﻭﺍﺯ ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻣﺼﺮﻑ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﮐﺎﺳﺘﻪ ﺷﻮﺩ .

 *ﻋﻮﺍﺭﺽ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ :* 

ﻣﺼﺮﻑ ﺑﯽ ﺭﻭﯾﻪ ﯼ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻣﻮﺟﺐ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺩﺭ ﻣﯿﮑﺮﻭﺏ ﻫﺎﯼﻣﻀﺮ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﻭﻧﻬﺎﺩﻫﺎﯼ ﭘﮋﻭﻫﺸﯽﻣﺠﺒﻮﺭ ﺑﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﺑﺎﻃﯿﻒ ﻭﺳﯿﻊ ﺗﺮ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻋﻮﺍﺭﺽﺟﺎﻧﺒﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ، ﺩﺭ ﺿﻤﻦ ﻗﯿﻤﺖ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ های ﺟﺪﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﮔﺮﺍﻥﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻧﺘﯽ ﺑﯿﻮﺗﯿﮏ ﻫﺎﯼ ﻗﺪﯾﻤﯽ ﺍﺳﺖ.

تقریبا 90 سال از كشف آنتی بیوتیك برای درمان بیماری های عفونی می گذرد؛ كشف این دارو نویدبخش كنترل و درمان بسیاری از بیماری ها بود اما از سال 1940 بحث مقاومت میكروب ها در مقابل آنتی بیوتیك ها آغاز شد و روز به روز در حال افزایش است كه این یك تهدید بزرگ برای سلامت همه افراد جامعه محسوب می شود.

اگر مصرف آنتی بیوتیك به همین روال پیش برود، دیگر امكان درمان بیماری عفونی با استفاده از آنتی بیوتیك ها را نخواهیم داشت.

آنتی بیوتیك ها داروهایی هستند كه به بیماران برای مقابله با عفونت هایی كه عامل باكتریایی دارند با كشتن یا توقف رشد باكتری ها، كمك می كنند. فقط زمانی كه عامل ایجاد كننده عفونت، باكتری ها باشند این داروها موثر هستند. آنتی بیوتیك ها هیچ اثری بر عفونت هایی كه ناشی از ویروس ها باشند، ندارند. و در برخی از بیماری ها مانند سرماخوردگی و بیماری های تنفسی ساده نیازی به مصرف آنتی بیوتیك نیست.
استفاده ازآنتی بیوتیك ها در بیماری های ویروسی ، استفاده نكردن از آنتی بیوتیك طبق دستور پزشك، خود درمانی و كامل نكردن دوره درمان از جمله عوامل ایجاد كننده مقاومت آنتی بیوتیكی هستند.
طولانی تر و پیچیده تر شدن بیماری ، نیاز به داروهای گرانتر و با عوارض بیشتر و حتی عفونت مقاوم منجر به مرگ از عواقب مقاومت آنتی بیوتیكی هستند.

*** پیشگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیكی
- در صورت داشتن بیماری ویروسی از پزشك تقاضای آنتی بیوتیك نكنید و پزشك را برای تجویز آنتی بیوتیك تحت فشار قرار ندهید.
- دوره درمان را حتی در صورت بهبودی كامل كنید. در غیر اینصورت باكتری ها بطور كامل از بین نمی روند و باكتری های باقیمانده باعث عفونت مجدد می شوند كه ممكن است این بار مقاوم شده و دیگر به آنتی بیوتیك ها جواب ندهند.
- آنتی بیوتیك را به اندازه و به موقع مصرف کنید و برای روز مبادا ذخیره نكنید. زیرا آنتی بیوتیك تجویزی روی همان عفونت بخصوص مؤثر و صرفاً برای شما در آن ایام تجویز شده است.
- دارو را در ساعاتی كه توسط پزشك یا داروساز معین شده، مصرف كنید. آنتی بیوتیك ها زمانی مؤثر خواهند بود كه به طور منظم مصرف شوند.
- حتی اگر علایم شما یكسان باشد آنتی بیوتیك های خود را به دیگران پیشنهاد نكنید، زیرا ممكن است برای آنها مناسب نباشد.
- در مورد نحوه مصرف صحیح آنتی بیوتیك ها با پزشك یا داروساز مشاوره كنید. مصرف نادرست این داروها می تواند جذب آنها را تحت تاثیر قرار داده و باعث كاهش یا حذف اثر آنها شود.

از مردم تقاضا می کنیم اگر خواهان سلامت خود هستند  درخواست تجویز بی مورد آنتی بیوتیك نكنند و پزشك  را برای تجویز بی مورد آنتی بیوتیك تحت فشار و معذوریت قرار ندهند